ص:2

ص:3

ص:4

فرصتی بود تا اشک هامان را پا به پای واژه های روشن، به استقبال اندوهان ماندگاری ببریم که تا همیشه تاریخ، جاوید خواهند بود.

فرصتی بود تا به زیارت نواحی مقدس عشق برویم و در جاری زلال عاطفه های سرشار، خیس باران موزون زمزمه های ناب شویم.

با سپاس از قلم های روشنی که در این محفل ادبی درخشیدند و روز جوان را با فرهنگ عشق و ارادت به خاندان عصمت و طهارت پیوند زدند، امیدواریم در سایه زلال و سرشار معارف اسلامی، فریادهای خاموش کوچه های مدینه و شام و لحظه واره های سرخ کربلا را بیش تر درک کنیم.

این مجموعه را به روح سترگ این چهار عزیز آفرینش پیش کش می کنیم. امید است این گنجینه که می تواند به مناسبت عروج آسمانی این چهار گوهر عصمت استفاده شود، مورد توجه و اقبال برنامه سازان و تهیه کنندگان محترم صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران قرار گیرد.

در پایان، از زحمات سرکار خانم مریم سقلاطونی و آقایان: سیدعلی حسینی ایمنی، محمدصادق دهقان و حبیب مقیمی که در به سامان رساندن این مجموعه تلاش کردند، سپاس گزاریم و برای این ارجمندان، آرزوی توفیق روزافزون داریم.

انّه ولیّ التوفیق

اداره کل پژوهش

مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما

ص:5

ص:6

ص:7

ص:8

ص:9

ص:10

ص:11

ص:12

ص:13

ص:14

ص:15

ص:16

و مَشک «مثل خودِ ماه» پر شد از خنجر

رسید متن به مردی که بین دستانش

گلِ شکفته شش ماهه شد گلی پر پر

و بوسه زد به گلوگاه آسمان، خورشید

«و فکر کرد به رازِ وصیت مادر»

رمان به اوج خودش می رسید جایی که

پرید و پر زد از آن جا پرنده ای بی سر

به خنده، لشکر شیطان به گوش هم گفتند:

«چه روز خوب و قشنگی است، گوش شیطان کر!»

زمین مچاله شد آن لحظه که رسید به هم

سر بریده بابا و دامن دختر

و شب، نمایش معکوسی از «حقیقت» و «وهم»

(شبِ شیوعِ «مسلمان» و قحطی «کافر»)

و روز، روز عبث بود و ساعتِ عصیان

و سال، شصت و یکِ کُشتنِ حقوقِ بشر

رمان به نیمه... ، ولی ساعت از نفس افتاد

«و چند قطره خون روی میز، پنجره، در»

قلم، شهید شد و خون مشکی اش ماسید

رمان: تمام، قلم: سوخت، دود شد: دفتر

ص:17

ص:18

ص:19

ص:20

ص:21

ص:22

ص:23

ص:24

ص:25

ص:26

با این که دل شکسته ترین بُغضِ عالم است

این زن فقط برای شما گریه می کند

ص:27

ص:28

ص:29

ص:30

ص:31

ص:32

ص:33

ص:34

ص:35

ص:36

برای چون من بی سر پناه کافی نیست؟

ببوس، کشته لبانت مرا، اگر مردم

هزار بار در این قتلگاه کافی نیست

ص:37

ص:38

بر آسمان عریانی سرخ رگانش

آن گاه گل ها را تعارف کرد بر خویش

با دست های بی نهایت مهربانش

مردی در آن سو سایه اش را پارس می کرد

تا ترس از خود را بیندازد به جانش

مردی که مرگ از پنجه اش چون مور می ریخت

وا بود تا شب های گورستان دهانش

می خواست در رؤیای چندین ساله خود

مدفون کند خورشید را در خاکدانش

صبح آمد، اما ذره ها بی تاب بودند

صبحی که دم می کرد در خون آسمانش

صبحی که شولای شقایق داشت بر تن

متروک می شد روشنایی در کرانش

مردی فراز رنگ ها را پخش می کرد

تا گل کند خورشید از رنگین کمانش

می خواست تا بغضی به پهنای دلش را

در زیر خاکستر کند آتشفشانش

آغوش او لبریز بود از جای خالی

از زخم هایی که نمی دادند امانش

از روی نعش هفت خوان عشق می رفت

تا متصل گردد به هفتاد و دو خوانش

ص:39

ظهری که در آن سایه می افکند بر دشت

سنگینی آوای مجروح اذانش

با دیدن لب های خشکش سیر می شد

دریا زآب و آفتاب از قرص نانش

از چشم هایش باغ سیب سرخ گم شد

وقتی که افتاد اتفاق ناگهانش

او هم نوا با ناله هایی سرخ می رفت

بر روی چوب نی فراتر از زمانش

می رفت تا بر گردد از راهی که رفته است

در صبح عاشورای دیگر کاروانش

ص:40

ص:41

ص:42

ص:43

ص:44

ص:45

ص:46

و فردایی که خواهد آمد و با انتقامی سبز

کسی از اوجِ دریاهای توفان گیر می آید

ص:47

رُقیه مهد تو را باز در صدا آورد

صدای تشنگی ات در دلِ زمان باقی است

که عشق، قصه آن را به گوش ما آورد

همین که قطره ای از خونِ تو به عرش رسید

هزار و سیصد و شصت و سه سال عزا آورد

ص:48

خون خدا را می خورد طاغوت، می گوید:

«یا ایها الساقی ادر کأسا و ناولها»

آخر خدا تا کِی نمی خواهی بپوشانی

این صورتِ فرعون را در لُجه گِل ها؟!

خورشید قرآن خوانده و از نفحه قدسیش

هِی خلسه می ریزد به روحم عطر این هِل ها

حالا برایش روی جانم شرط می بندم

چیزی که جز جان نیست در این بین حایل؟ ها!

ص:49

یک تغزل تشنگی تقدیم مادر کرد و رفت

رویِ دستانش که جاری شد ندای العطش

رود، موجِ تشنه را نذر کبوتر کرد و رفت

معجری همرنگ شب تا بر سر ماه اوفتاد

آسمان فهمید زینب یاد اکبر کرد و رفت

لحظه ای تا وصل مانده است و امیر زخم ها

در غروبِ نیزه ها یک کار دیگر کرد و رفت

... زینب این جا بی قرار و فاطمه... چشم انتظار

یک دو رکعت بوسه دورا دور، لب تر کرد و رفت

شاعری ترک شعار و شعر و دفتر کرد و... رفت

رفت، تا آن جا که نِی را دید، باور کرد و رفت

ص:50

که از نگاه جهان گشته طرد بی خورشید

صدای شیهه اسبی است، در افق گم شد!

ستاره گفت به او: «بر نگرد بی خورشید»

هلا امید صبوران، بهار نامرئی!

طلوع کن که جهان گشته سرد بی خورشید

هنوز دامنه دارد اصالتِ دردت!

هنوز دامنه دارد نبرد با خورشید!

ص:51

بانو برای بدرقه آمد، به دست داشت

یک کاسه آبِ کوثر و قرآنی از بهشت

رفتند دانه دانه، شقایق _ کبوتران

باشوق تا دریچه پنهانی از بهشت

آنان که مانده اند وفادار و استوار

تا نفخ صور بر سر پیمانی از بهشت

در روزگار واقعه هم ایستاده اند

در سایه مقدسِ انسانی از بهشت

آن سوی دشت حادثه ترسیم می شود

در دست های رانده، شیطانی از بهشت

ای آن که آب بر لب خورشید بسته ای

ای کفر! ای عطش! تو چه می دانی از بهشت؟!

مردانِ سربلند و سرافرازِ تشنه لب

دارند نام پاکِ مسلمانی از بهشت

لب را به نامِ پاکِ خدا تا که تر کنند

باریده ابرِ معجزه، بارانی از بهشت

ص:52

ص:53

ص:54

بود و می دید که با عشق، عطش زیبا بود

هر کجا خاطره انگیخت اسارت، حتی

کاروان بود و مسیری که خدا با ما بود

ص:55

ص:56

جای هزار و یک نفر، اقیانوس

مولا! تویی که وارث پروازی

از تو گرفته بال و پر اقیانوس

ص:57

ص:58

ای صاف و ساده مثل تمام زلال ها

دور از تمام حادثه ها، قیل و قال ها!

ای نور چشم های قشنگ از نگاه تو!

افتاده ایم بی سر و سامان به چاه تو

ای نور! ای نجابت زیبای ماندنی!

ای شعر ناب چشم تو پر شور و خواندنی!

ای آبروی هر چه اقاقی است در جهان!

ای مثل آب های جهان پاک و بی کران!

نه، تو به دوری از همه این زوال ها

یادم نبود، پادشه بی مثال ها!

باید تو را به اسم خودت خواند بی بدیل!

نه اسم دیگری به جز آن و از این قبیل...

باید به غربت تو توسل کنم بقیع!

تنها به قدرت تو توکل کنم بقیع!

راهی نمی دهی که بیایم ببینمت؟

راضی نمی شوی که بیایم ببینمت؟

این نامه را به اسم شما من نوشته ام

قبل از شروع شعر سرودن نوشته ام

تا پاسخت به خانه «لیلا» نیامده است

یک مصرع از ترانه به این جا نیامده است

سوگند می خورم که تو را دوست دارمت

ص:59

هر روز روی دفتر دل می نگارمت

این شعر هم شبیه همیشه پر از غم است

چیزی شبیه عطر حضور شما کم است

باور نمی کنم که بخوانی اش، نازنین!

لطفی بکن و شاعر این شعر را ببین!

عرضم تمام! منتظر پاسخ شماست

این بنده حقیر که کارش «خدا خدا»ست

ص:60

او سال ها سرود خودش را به شکل درد

تنها به عشق اسم شما ای همیشه مرد!

قربان چشم های تو آقای خوبْ ها!

با من بگو دلیل غم این غروب ها!

این جا غروب بوی تو را زنده می کند

خورشید، آبروی تو را زنده می کند

خورشید روی نی که تویی، من کی ام؟ بگو!

یک تکه سنگ سخت و یا کوه آرزو؟

تو سرخ، مثل آتش و خون، مثل اتفاق

من زرد، مثل درد و یا غربت و فراق

تو شعر، تو شعور، تو ماناترین شعار

من شاعری بدون تو در هیچ ماندگار

آقا! بهار عاشق زیبایی شماست

با من بگو، بهار بدون شما کجاست؟

من شعر چشم های تو را از بَرَم عزیز!

حتی به چشم هات حسد می برم عزیز!

من اعتراف می کنم این جا غریبه ام

با من بمان که مثل تو _ تنها _ غریبه ام

باور نمی کنی که تو را عاشقم هنوز؟

باور نمی کنی؟ به خدا عاشقم هنوز!

معشوق قصه ها و غزل های من تویی

ص:61

مفهوم جاودانه عاشق شدن تویی

عشقی که در زمین پر از خون دویده بود

عشقی که تا نهایت معنا رسیده بود

رویید از کویر بلاخیز کربلا

آمد بهار از پس پاییز کربلا

بعد از تو عشق، رنگ عطش، خون، بلا نداشت

بعد از تو هیچ مثل تویی عصر ما نداشت

اینک کنار گنبد و باروی قدسی ات

در خلسه ای عجیب زجادوی قدسی ات

من ایستاده ام که تو را حس کنم شهید!

آخر نمی شود که تو را در حرم ندید!

قبلاً شنیده ام که تو این جا نشسته ای

حس می کنم حضور شما را! نشسته ای

این جا کنار زائر دل خسته ای که باز

آورده نزد تو دل پر سوز، پر گداز!

یک لحظه گوش کن به صدایش، اسیر توست

شاید که بیست ساله، ولی سخت پیر توست

آقا! به جز تو هیچ نمی خواهد از خدا

آری، فقط نگاه تو را، خنده تو را!

آقا! به احترام همین صحن و بارگاه

او را ببخش! آمده لبریز از گناه!

ص:62

تنها همین! فقط به خدا می سپارمت

سوگند می خورم به خودت: «دوست دارمت»!

ص:63

لب های اهل کاروان دیگر ترک برداشت

باید ببارد... باز در خود آسمان پیچید

بادی سرآسیمه به دور کاروان پیچید

توفان که هر چه بود را در خویش حل می کرد

خورشید کم کم، رود را در خویش حل می کرد

داغی که در هر خیمه می افتاد قدری بود

که آتش نمرود را در خویش حل می کرد

دیگر مصیبت آن قدر بالا گرفت، آن قدر

هر زخم بی بهبود را در خویش حل می کرد

شمشیرها با خون به سرها آب می دادند

دست کسی را روی نیزه، تاب می دادند

تا رو به روی خیمه ها، قرآن به خاک افتاد

از آسمان، خورشید نورافشان به خاک افتاد

شیطان به پهنای زمین که اسب می تازید

بر روی پیکرها همین که اسب می تازید

صحرا به خود پیچید، روی خیمه ها آتش

انگار دیگر شد تمام کربلا آتش!

بی تاب بود امواج رود و هی به هم می خورد

بر صفحه تاریخ، عاشورا رقم می خورد

ص:64

ص:65

خاکستر قیام تو پیچیده در فضا

تو زنده ای و نام تو پیچیده در فضا

لالم هنوز و زخم دلم تازه مانده است

این داغ با سکوت بی اندازه مانده است

خاکستر قیام تو پیچیده در فضا

تو زنده ای و نام تو پیچیده در فضا

لالم هنوز و زخم دلم تازه مانده است

این داغ با سکوت بی اندازه مانده است

ص:66

افتاد ماه روی زمین و جنازه شد

تاریخ، زخم کهنه اش انگار تازه شد

این سوگ بادهاست که هِی زوزه می کشند

در شهر، گرگ ها به زمین پوزه می کشند

حالا دوباره کوفه سراسر کبود شد

پهلوی نخل های تناور کبود شد

تو می رسی و فاجعه، آغاز می شود

درهای دوزخ از همه جا باز می شود

بیهوده است موعظه در گوش مرده ها

این شهر خواب رفته در آغوش مرده ها

در گوش _ با صدای تو _ انگشت می کنند

فریاد می زنی و به تو پشت می کنند

افکار مرده در سرشان خاک می خورد

در خانه اند و خنجرشان خاک می خورد

در دستشان چه هست؟ به جز چند مشتِ سنگ

رد می شوی و پاسخ تو سنگ پشت سنگ

رد می شوی و پنجره ها بسته می شوند

سمت سکوت، حنجره ها بسته می شوند

ماندی، کسی ندید تو را... کوفه کور شد

شب خانه کرد و شهر پر از بوفِ کور شد

روی تن تو این همه کرکس چه می کنند؟!

ص:67

با تو سران خشک مقدس چه می کنند؟!

حالا که از مبارزه پرهیز کرده اند

خنجر برای کشتن تو تیز کرده اند

شب می شود، تومی رسی و ماه می رود

در آسمان کوفه، سرت راه می رود

تصویر ماه را کسی از چاه می کشد

شب، رو به کوفه می کند و آه می کشد

ص:68

از تشنگی است، آب سرش گیج می رود

آتش گرفته، سوختنِ آب دیدنی است

تصویر عشق روی تن آب دیدنی است

پیداست از عطش غم بی حد کشیده است

دردی بزرگ در دل او قد کشیده است

دردی که در سخاوت چشمش نهفته است

با دختری که گفت: عمو آب، گفته است

بر سینه مشک، زمزمه یار حتمی است

یعنی که آب بردنش این بار حتمی است

در مشک می تپد دل خونش به جای آب

جاری است در سکوت نگاهش صدای آب

صحرا در انتظار، ببیند چه می شود

آخر میان این همه غم ماجرای آب؟

می پیچد آسمان به خودش، سرخ می شود

آخر میان این همه غم ماجرای آب؟

جز نخل ها حضور کسی قد نمی کشد

خالی است پشت تشنگی بچه های آب

آری، دو دست، قیمت خوبی برای اوست

سنگین شده است مهریه بی بهای آب

نامش گرفته وسعت دریا و جاری است

در آسمان و عرش و زمین پا به پای آب

ص:69

پیداست دل به حادثه آسان نمی دهد

این مشک پربهاست که ارزان نمی دهد

دریا به روی گونه چنان اشک می چکد

خورشید قطره می شود، از مشک می چکد

همراه مشک چشم زمان گریه می کند

دریا به حال تشنه لبان گریه می کند

دل می چکد و سینه دریا، چه خالی است

جای حضور حضرت زهرا علیهاالسلام چه خالی است

حالا به سوی دشت سرافکنده می رود

آبی ندارد، آه، چه شرمنده می رود

چشم دل از نقاب زمین باز می کند

تا پیش پای فاطمه علیهاالسلام پرواز می کند

ص:70

به پای اشک، آهنگ سفر داشت

تمام خیمه های خویش را از

فراز نیزه ها زیر نظر داشت

نهان در سینه صدها آرزو داشت

تمام اشک ها را رو به رو داشت

ولی تا لحظه سرخ شهادت

درون سینه بغضش را فرو داشت

نه در اندیشه، نه در باور خود

نمی گنجید او در پیکر خود

چو موجی زد به قلب آب و برداشت

به گام ساده ای، دست از سر خود

و در باران خنجر دید نیزه

بدون یار و یاور دید نیزه

کسی می گفت: بهتر باشد، آری

که سر بر نیزه تا سر زیر نیزه

ص:71

ص:72

ص:73

سراغ زخم دلت را بگیرم و بروم؟

و یک اشاره علاج من است، امّا نیست

همیشه بزم پذیرایی ات مهیّا نیست

کسی فتیله فانوس آسمان را کُشت

و شب مچاله شد و محتواش پیدا نیست

من آفتاب لب بام عصر پاییزم

که هیچ پنجره ای رو به غربتم وا نیست

خیال می کنم آهنگ جلگه پیر شده

میان مویرگ ذهنم این چه هذیانی است؟

پدیده ها به موازات هم ورق خوردند

و من نشسته که یک فصل پنجم آیا نیست؟

تو ای بهار بزرگم! کجای جُبّه خاک

فرو خمیده ای و در سرت غم ما نیست؟

چقدر از نفست زنده می شود همه چیز

ببینم اسم شریف شما مسیحا نیست؟!

خوشا به حال درختان حول محور تو

خوشا به حال من _ این شاعر مکدّر تو _

تو بازتاب غزل های بی قرار منی

صبور بی پایان! مهربان خواستنی!

ص:74

بدون دست کریم تو زندگی سخت است

در آسمان پس از تو پرندگی سخت است

چقدر فصل خیال تو بی درخت گذشت

خدا مرا بکشد، قصه ات چه سخت گذشت

محرّمی _ که زمین خون پیکرش می رفت _

محرّمی _ که زمین خاک بر سرش می رفت _

تو ماه بودی و بر این کرانه تابیدی

به رغم این همه شب، عاشقانه تابیدی

کجاست بانوی من! کودکی که سیلی خورد؟

کجاست شاپرک کوچکی که سیلی خورد؟

در این حوالی دنبال توست می گویند

هنوز زیر پر و بال توست می گویند

دلم گرفته از این داغ مستمر امشب

مرا به خانه تنهایی ات ببر امشب

همیشه سقف تو _ تنها رفاه _ با من هست

دلم خوش است که این سرپناه با من هست

همین که عطر تو چرخید و بوی دریا داشت

تمام پنجره ها را به جزر و مدّ واداشت

خدا به خیر کند، مشکلات من حل شد

به محض دیدن تو، داغ من مفصّل شد

دلم گرفته و این جا بساط غم جور است

ص:75

چه ماتمی که در این چشم های مجبور است

چه کودکانه دلم در حوالی ات جاری است

اگر چه از تو نوشتن همیشه تکراری است

تو از دیار مضامین ناب می آیی

به رغم این همه شب، آفتاب می آیی

چگونه در قدمت سر به خاک نگذارم؟

نماز آبی _ نَفسی فِداک _ نگذارم

هر آن چه آینه در اشتیاق طلعت توست

هر آن چه شب، یله در خلوت عبادت توست

شبی که خلوت خورشید بود و من در خواب

شبی که ثانیه ها در رکود و من در خواب

هزار پنجره پرواز در قنوت تو بود

هزار حنجره آواز در سکوت تو بود

و من که از تب توفانی تو سرشارم

هزار دانه تسبیح دوستت دارم.

فقط اشاره کنی عن قریب خواهم مرد

شبی بخند! من از بوی سیب خواهم مرد

اگر تمام جهان کشته _ مرده تو شوند

در این مسابقه هم بی رقیب خواهم مرد

تمام زندگی ام را غریب زیسته ام

تمام مردگی ام را غریب خواهم مرد

ص:76

تویی که آینه ات ترجمان حیرانی است

سیاه پوش تواَم، سال های طولانی است

ص:77

دستی میان خون

در فکر چاره است

باران نیزه است

مشکی که پاره است

یک دشت، دشت خون

دشتی پر از بلا

این جا قیامت است

یا دشت کربلا؟

ص:78

ص:79

ص:80

ص:81

ص:82

ص:83

خاطرات همیشه زخمی را

با همین گریه ها کند آغاز

از کدامین غروب بی پایان

از کدامین کبود، خواهد گفت

از کدامین شراره و آتش

در دل خاک و دود خواهد گفت!

یاد داغ «رقیّه» می افتد

وقتی از خاطرات می گوید

در دل دشت لاله گون، انگار

لاله در لاله، داغ می روید!

گریه هایش شبیه باران اند

شِکوه هایش شبیه دریاها

می رود دور دست و می گریند

با صدایش، دوباره صحراها!

ص:84

ص:85

بار سنگین خستگی را از

شانه های برادرت بردار!

بازوان تو بازوان خداست

مشک تو پر ز عشق و امّید است

ای علمدار تشنه! با نامت

کربلا تا همیشه جاوید است

ص:86

فردا

زمین بارانی است

و تمام ابرهای زمین به غارت خواهند رفت

دست آخر هم

نوبت همان ابر بی سر می رسد

هواشناسان همیشه به دنبال باران می گردند

و امروز

پیش بینی کردند

فردا

زمین زیر صفر درجه سانتی گراد

در جا می زند.

ص:87

ص:88

حقیقتی نمی یافت.

این جا کربلاست؛ سرزمینی که تمامیت ستم را به سخره در آورد و زلال عدالت را بر روشنایی حقیقت جاری ساخت.

این جا سرزمین پر از بلای نینواست، این جا همان جایی است که حرمت حریم حسین علیه السلام را شکستند.

امروز اربعین است و این جا کربلاست. این نام حسین علیه السلام است که آبروی تاریخ را حفظ کرد و هر دل عاشقی را به لرزه در آورد.

امروز اربعین است و این جا کربلاست و این مویه ها، از لبان تشنه کودکان حرم حسین است که موسیقی دل نواز دشت را می نوازد. این جا کربلاست. اگر گوش دل باز کنی، هنوز بر پهنای این دشت، صدای العطش طفلان حرم از خیمه های نیم سوخته به گوش می رسد.

هنوز از جاده های نامتناهی و کوچه های نامحرم این دشت، صدای هیاهو و ضرب تازیانه دشمن به گوش می رسد.

چشم دل را که بگشایی، هنوز برای زخم های کهنه دل زینب، غیر از عربده و تمسخر دشمن، مرهمی نمانده است.

امروز، اربعین است و این جا کربلاست.

جابر همراه عطیه، به کربلا آمده است و اکنون بر بلندای مزار مطهر حسین زانو زده است، زیر لب زمزمه می کند: «سلام بر تو ای حسین! سلام بر تو که از سلاله پاکانی و فرزند آفتاب. سلام بر تو که پاره تن زهرایی و خدیجه.

سلام بر تو که جگر گوشه رسول اللّه و علی هستی.

ص:89

سلام بر تو که خاکِ آسمانی درگاهت، شفای دل هاست.

سلام بر تو ای حسین! سلام بر تو ای آقای غریب من! سلام بر تو ای آقای شهید من!

سلام بر تو و بر فرزندان شهید تو! سلام بر تو بر یار باوفای تو! سلام بر تو و بر زایران حریم مقدست!»

آن گاه جابر در حالی که گونه هایش را قطرات اشک پوشانیده، سر به سوی آسمان بلند کرده، فریاد می زند: «حبیب من، حسین! چگونه خواهی توانست پاسخ گوی سلام من باشی، در حالی که بین سر و بدنت فرسنگ ها فاصله افتاده است» و آن گاه صورت بر خاک می افکند و فریاد می زند: «حبیب من، حسین! ادرکنی، ادرکنی!» و این گونه است که می توان گفت: اربعین، نمایان گر حقیقت «جاءَ الحق و زَهَق الباطل» است.

نخلی که حسین روز عاشورا کاشت

از اشک عزای اربعین ریشه گرفت

ص:90

ص:91

زمانه، حرف ها دارد؛ ولی ناباورانه سکوت خویش را به سوگ نشسته است. تاب گفتن هم ندارد؛ چرا که ظرف ادراک ها حقیر است.

میدان جاذبه شگفتت، هر دو قطب زمینی را می رباید و همه جاذبه های دیگر را از دل می راند و به یک سو می افکند، تا تنها تو باشی و بس.

با کلمات نمی شود بازی کرد، وقتی که پای عظمت تو در میان باشد.

دستم به قلم می رود و قلمم، تاب نقش زدن بر کاغذ بی جان ندارد.

نامت آتش می زند به جان آب، چه رسد به کاغذ؛ حتی اگر کاغذ، صفحه ای باشد به وسعت تمام آسمان ها.

در دایره کلمات، واژه ای نمی شناسم که تقدس تو را بنمایاند و عظمت مبهم تو را به زبان آدم های این دنیا تعبیر کند؛ جز واژه خدایی «حسین» که «حسین» تنها در «حسین» تفسیر می شود.

ص:92

امشب می خواهم از قبله دل ها بسرایم؛ از او که یک قصیده ناب و یک استعاره لطیف است، ولی مگر می شود او را تفسیر کرد؟

چگونه از تو بگویم که نه بیان را توان قدم گذاردن در بلندای معرفت توست و نه قلم، گویای بی کرانگی ات.

عزیز زهرا علیهاالسلام! واژه هایم بهانه تو را دارند؛ چون کودکانی یتیم و نفس های تند یک رود رو به آغوش دریا.

امشب می خواهم در فراقت، غزلی بسرایم تا فاتح یک کلام بودن و مفتوح یک معنا شدن را در حریم رضایی ات، با تمام وجود احساس کنم.

نمی دانم از کجا شروع کنم، از کدامین غصه بگویم؛ چرا که پیام آوران نیلوفران آبی، هر لحظه در انتظارند؛ در انتظار گوشه چشمی به آفتاب.

ای غریب مادر! چشمه های حسرت و درد تا انتهای ابدیت در روح من جاری است و من در همیشه بودن، عزادار مظلومیتت هستم.

هنوز لطافت چمن از دریچه دعاهای عطشناک تو می تراود و مساحت آسمان، در طلیعه وداع تلخ تر، ستاره باران می شود.

نیایش های جان سوز و زمزمه های عارفانه ات، بال در بال فرشتگان، چتر سیاه شب را سرشار از ملکوت می ساخت.

یا ثامن الحجج علیه السلام! تو پیرو معراجی، تو عرفان خون رنگ حماسه ای، تو حریم متبرک یک آسمان مناجاتی.

تو را باید در سکوت لحظه ها و فریاد قطره ها یافت.

چشمان فاطمی ات، پلی میان عشق و زیبایی بود و امتداد نگاهت، منشور شکیبایی.

ص:93

حرف هایت بوی یاس می داد و صلابت صخره را تداعی می کرد و این ها همه حاکی از هم زبانی تو با خورشید بود.

ای عزیز دل ها، یا امام رضا علیه السلام! آخر تو خود بگو، آن پست نانجیب، چگونه راضی شد که زهر را به شما بخوراند؟ چگونه؟!

برایم بگو که آیا مرا به سوی شما راهی هست؟ چگونه و با شتاب کدام نور، تا انتهای قلمرو وجودتان می توان پَر گرفت؟

با کدام واژه می توان بلندای آسمانی شما را توصیف کرد؟

ای معنی ناب بی قراری! چقدر دلم هوای پنجره فولادت را کرده است!

اکنون که در آستانه سالروز شهادتتان هستیم، تو را به دُردانه ات، جواد علیه السلام، سوگند که عنایتی خاص به ما دور افتادگان از وادی معرفت بنما؛ شاید به حیات معنوی زنده شویم.

ص:94

«نمی توانم» را به زنجیر کشیدن و با توفان تازیانه، ساقه گل ها را شکستن. اربعین، روز تاریخ شدن کربلاست؛ روز فریاد حسین علیه السلام بر بام بلند هستی است؛ فریادی که اگر هنوز هم گوش دل باز کنی، از میان طومار زمان، صدای محزونش را می شنوی.

آری! از اربعین، شمیم دل آرای قیام حسین علیه السلام در فضای قرن ها پیچید و نهال نو پای اسلام، قامت راست کرد. شهادت حسین علیه السلام شهادت زینب علیهاالسلام، رشادت عباس، صلابت اکبر و طراوت قاسم، همه و همه، اربعین را بدایتی قرار داد در برابر نهایتی که بنی امیه، برای گل های اهل بیت رقم زده بود. آنانی که به خیال خود حق را گسسته بودند، گمان نداشتند که روزی این گسسته ها به هم بپیوندند و در اربعین، کربلای دیگری را رقم زنند؛ کربلایی از جنس شکیب، کربلایی از جنس صبوری.

اربعین برای زینب علیهاالسلام و حسین علیه السلام، کربلای دوباره است؛ حماسه ای است که با آن، تمامی سنگ های متحرک جان گرفتند و ترنّم خوش عاشورایی در قلب ها دوید. اربعین، روز تثبیت رایتِ عباس علیه السلام بر دشت تفتیده قلب های عشّاق و روز احتراز حسین علیه السلام از گودی قتلگاه است. گوش جان باز کن! از آن سوی قتلگاه کسی ناله می کند. آری! فاطمه علیهاالسلام بار دیگر حسینش را می خواند، ولی این بار غریبانه تر ناله می کند. بیا با او هم ناله شویم ... غریب مادر حسین ... غریب مادر.

ص:95

ص:96

پیراستش باز گفتی».

بیابان ساکت بود؛ پنهان به پیراهن شدم و آسمان آغشته به بهتی دردناک؛ و انسان که دیرگاهی بود بر خویشتن خویش مویه می کرد.

ص:97

خسته روزگار فریاد می کنند و تمام دردهای تاریخ را از مدینه، کوفه، کربلا و شام تا کاخ نفرین شده مأمون، بر شانه های صبرشان حمل می کنند.

جرعه های مسموم، انتظار تو را می کشند؛ جرعه های بی رحم، جرعه های نامرد، جرعه های فریب، خدعه، نیرنگ، دروغ ...

...

به رسم سرخ پدرانت شهید خواهی شد و این تقدیر غربت دین خداست ... .

ص:98

ضریح رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم جولان می دهند: «نخواهم گذاشت او را کنار محمد صلی الله علیه و آله وسلم به خاک بسپارند».

آتشی از دل برادرانش زبانه می کشد. حسین علیه السلام و عباس علیه السلام به تشییع پاره های جانشان آمده اند و مجتبی علیه السلام، آرام و صبور و زخمی، خسته از بار سنگین خیانت و دروغ و دغل، امروز روحش را تا ناکجا پرواز می دهد و جسم زخمی اش، زیر باران تیرها، خاطرات روزهایی را مرور می کند که بر شانه های رسول خدا می نشست و حضرت رحمة للعالمین درباره او می فرمود: «حسن منی و انا منه، احبَّ اللّه من احبّه».

ص:99

* * *

تو از اهالی آسمانی؛ کوفیان تو را نمی فهمند! پیمانشان برای شکستن و پیوندشان برای بریدن؛ این است آن چه از کوفه بر شما خاندان مروّت گذشته و در خاطر تاریخ باقی مانده است.

سرنگون باد نیرنگ اموی که رنگ خدایی تو را از بالای عشق نتوانست زدود!

تو در رگ های بیدار وجدان جاری هستی، تو در قلب هستی جا داری، تو در نهاد «فطرت اللّه » مأوا داری.

* * *

بر شانه های اندوه، سبک مثل خیال، آرام مثل نسیم، از کوچه های هیاهو گذشتی و در آغوش خاک آسودی و جهانی درد و غصه با تو دفن شد.

هنوز در قفای تو، چشم های فراق می گرید.

هنوز به دنبال تو، حنجره وداع می نالد و سینه ابدیت، شقایق زار داغ های توست.

هنوز پشت زمان، از خنجر خیانت، خون ریز است، ای وارث غربت علوی!

ص:100

خدا می داند لحظه لحظه روزها و شب هایی که گذشت، با دل زینب چه کرد! چقدر طاقت فرسا بود روزهای بی حسین علیه السلام!

کاش آن روز سرخ، واپسین روز تاریخ بود!

کاش دنیا رنگ روزی دیگر را به خود نمی دید!

کاش فردایی دیگر نبود!

کاش می مردیم و روزهای سیاه بی تو بودن را نمی دیدیم! خدایا، زینب چه کشید!

جگر گوشه های آل رسول صلی الله علیه و آله وسلم چه کشیدند، وقتی چهل منزل، سرها را بر فراز نیزه دیدند!

هنوز خیمه ها در آتش بیداد می سوزد. هنوز کربلا، صحرای محشر است. هرگوشه این دشت، شقایق های عاشق پرپر شده، بر خاک آرمیده اند.

هنوز صدای العطش آب، در تب و تاب لب های سوخته امام عشق، به گوش می آید. کاش فرات آتش می گرفت! کاش شریعه می خشکید! لحظه لحظه هر روزی که بی حسین علیه السلام گذشت، برای زینب، عاشورایی دیگر بود.

اربعین است؛ بگذار با هر نفس، مظلومیت و غربت و تشنگی و تنهایی را فریاد کنم.

بگذار با زینب علیهاالسلام همراه شوم؛ با بانوی حماسه، عاشورا را بگریم.

بگذار یتیمان به سوگ نشسته حسین علیه السلام را از روی قبر بابا بردارم.

بگذار عصای دست غریبه های از گرد راه رسیده مولا باشم.

بگذار خون بگریم؛ تنها گریه آرامم می کند؛ تنها اشک، همسفر بی

ص:101

کسی های کاروان عاشوراییان خواهد بود.

بیا و دست هایم را بگیر؛ کربلا منتظر است. حسین علیه السلام، هم رکاب می طلبد. اگر خوب گوش کنی، صدای «هل من ناصر» امام عشق را خواهی شنید که تو را صدا می زند تا به صف عاشورا بپیوندی؛ عاشورا زنده است.

اربعین است؛ چهل روز پیش از این، فرات می خروشید و اینک، خاموش و سر در گریبان، به نامردمی کوفیان می گرید. چهل روز پیش از این، در گیر و دار جنگ، حسین علیه السلام بر بالین علی اکبرش، دندان بر جگر صبر می سایید و اینک روزگار، حماسه های آن نیمروز را سینه به سینه باز می گوید تا هماره در خاطره ها بماند.

کربلا، گذرگاهی است که ناگزیر باید از آن عبور کنی تا در آزمون ایمان، معیاری روشن پیش رو داشته باشی؛ زنهار که از قوم سیاهکاران نباشی!

ص:102

یک روز فرق کعبه شکافت و فرشتگان، پدر را تا آسمان تشییع کردند.

یک روز پاره های جگر برادرمان، تشت را به آتش کشید و روزی دیگر، خورشید وجود تو، از فراز نیزه ها طلوع کرد.

اکنون همه آن لحظه ها از مرز دلم عبور می کنند. حسین جان! چه شد که رفتی و تنهایم گذاشتی؟ پس قرارمان چه؟!

چهل روز فراق را تا کربلا، با پای سر دویده ام.

حسین جان! برخیز و فرات را ببین که هنوز در آتش لب های تو بی قراری می کند.

برخیز، تا با هم سری به شریعه بزنیم و سراغ دست های قلم شده علمدار را بگیریم.

برخیز و پاسخی به قاصدک های آواره ای بده که از کوفه و شام، به طوافت آمده اند.

برادر! دشمن را مجال نیرنگ ندادم؛ مجال ندادم تا کربلا در کربلا بمیرد، مجال ندادم تا سرّ نی در نینوا دفن شود.

گفتم همه ناگفته ها را، فریاد زدم همه سکوت ها را.

با آتش کلامم، سکوت حاشیه نشینان کوفه و راحت طلبی شامیان را خاکستر کردم.

اینک آمده ام؛ با دلی شکسته و سری سر به زیر، با اندوه چهل کوفه غربت و زخم چهل شام اسارت. آمده ام، ولی با قامتی دو تا.

آمده ام تا حکایت سرگردانی روزهای بی تو را با تو بگویم.

آمده ام تا از غربت قافله عاشورا بگویم، اما حرف ها را از نگاهم بخوان و مپرس؛ شرم و سر به زیری ام را ببین و سراغ رقیه را از من مگیر.

ص:103

برادر! خطوط تازیانه بر پشتم، حکایتی دیگر دارد. می بینی اربعین چگونه زخم ها را دوباره شکوفا کرده است؟ می بینی چگونه عاشورا را برایم تکرار می کند؟

گر از نگاه گرم تو آتش نمی گرفت

در شام و کوفه، خطبه من آتشین نبود

در حیرتم که بی تو چرا زنده مانده ام

عهدی که با تو بستم از اول، چنین نبود

ده روزه فراق تو، عمری به ما گذشت

یک عمر بود هجر تو، یک اربعین نبود(1)

ص:104

ص:105

برادر چه می کند؟! عباس بر سر و سینه می کوبد. شمشیر در دست عباس، کار عصا را می کند، اگر نه، علمدار بنی هاشم هم در رثای تو از پا خواهد افتاد.

به قاسم چه بگویم و چگونه آرامش کنم؟

آن روز ز سنگ فتنه، تابوت شکست

در همهمه مدینه، تابوت شکست

دل ها همه سنگی شده بود و از بس

زد سنگ تو را به سینه، تابوت شکست(1)

ص:106

ص:107

کبوتران، آشیانه ای دیگر می یابند.

امشب، صدای هق هق درد را، آینه ای پژواک می کند و فردا، در کوچه پس کوچه های توس، دستی، خورشید را در خاک می کند.

این صدای گریستن تار شکسته کیست؟

تاوان بی وفایی دنیا را باید سکوت کرد.

اینک، با این چشم گریان، با این دل آتشین و بی کران اندوه، با یک جان سوخته و یک جهان ماتم، چه کنیم؟

با این روزهای تیره تر از شب چه بگوییم؟

ای شب! کاش آن فاجعه را در سیاهی دل خود پنهان می کردی و بر دل هایمان، داغی دیگر را به امانت نمی گذاشتی!

کاش آن حادثه را به چشم نمی دیدیم!

اینک مرا به حال دلم واگذارید! بگذارید این دل سوخته را به پنجره فولاد، گره بزنم.

بگذارید زیارت نامه ام را با آه آتشین، ترجیع وار زمزمه کنم و در التهاب خاکستری رنگ فراق امام بسوزم.

در مصیبتی چنین جان سوز، تنها راه چاره اشک است؛ اشک، این چراغ روشن دل، که در تاریکی ها راه را می نمایاند و درد را به صبوری می خواند.

بگذارید رو به ضریح بایستم و اشک را مهمان دیده کنم؛ آن جا که اشک، اجتناب ناپذیر است و سوختن، ناگزیر.

ص:108

کاش روزی برسد مثل کبوترهایت

ما بر آن گنبد زرین طلا قد بکشیم

چه کسی گفت که این پنجره از فولاد است

چه کسی بود که پرسید چرا قد بکشیم؟!

ص:109

سبزی عالم، از خون سرخ کربلاییان است که بر گستره خاک پاشیده شده است.

به راستی مردتر از حسین کیست؟ او که یکه و تنها، در دایره هستی، پرچم سبز محمدی صلی الله علیه و آله وسلم را برافراشت؛ تا امروز و هر روز.

حسین، شهادت را به دنیا عرضه کرد تا جهان به اسارت یزید نرود.

کربلا، سرزمین شگفتی است که در آن جا فقط با دست و پای قطع شده، وصل میسر می شود؛ اگر مرد راه باشی، تکلیفت فقط با کربلا روشن می شود.

وقتی فقط یک بار می توان زیست و فقط یک بار می توان مُرد، بهتر آن است که خود، راه چگونه زیستن و مردن را برگزینی و در این مسیر، خوب تر آن که زیباترین شیوه را برگزینی و آن، شیوه حسین علیه السلام است؛ سبز و سرخ.

با قدم های سست هرگز به کربلا نخواهی رسید. کربلایی شدن، محتاج ایمان و عقیده است. وقتی قرار است روزی بمیری، بهتر که زیبا بمیری.

آری! حسین علیه السلام شاهکار آفرینش و یگانه راه رهایی است. کربلا جغرافیای عطش است و تشنگی و سرآغاز بلوغ.

تا به آزمون عطش دچار نشوی، راهی به کربلا نخواهی داشت و عاشورا نه پایان راه، که آغاز راه است. هیچ پیامبری برانگیخته نشد، مگر با گریه بر حسین علیه السلام.

هیچ پرنده ای به اوج قله پرواز دست نیافت، مگر در آسمان کربلا.

حسین علیه السلام، سرخ رفت تا آبروی عشق نریزد؛ آن گونه سرخ که دار و

ص:110

ندار دین به تاراج دنیا نرود.

نه کربلا قطعه ای از جغرافیای خاک است و نه عاشورا بخشی از تقویم تاریخ؛ کربلا قلب هستی و عاشورا همه تاریخ است.

کربلا قبله راستین زمین است و عاشورا رستاخیز جاودان تاریخ.

کربلا خلاصه دردهای محمّد صلی الله علیه و آله وسلم و علی علیه السلام است و عاشورا چکیده همه بشریت؛ اندوهی که پشت عرش را خم کرده است.

حسین، شمشیر برنده ای است که هیچ یزیدی از صاعقه آسمانی آن، جان سالم به در نخواهد برد.

حسین علیه السلام، خون ریخته شده خداست؛ خونی که تاوانش بزرگ است. دنیا دو جبهه بیش تر ندارد؛ جبهه یزید، جبهه حسین؛ بنگر که تو در کدامین جبهه ای؟!

عاشقان را سر شوریده به پیکر عجب است

دادن سر نه عجب، داشتن سر عجب است

ص:111

امام عشق؛ آنان که زیباتر و عاشقانه تر از شمع، آتش به جان خریدند و شعله ور و سوخته، در حریم دوست، اذن حضور یافتند تا جهانی را به شور و شعور وا دارند.

کیست که می گوید نمی توان سرنوشت را از سر، نوشت؟

کیست که می گوید راهی به دریا نیست؟ دریایی شدن، دل به دریا زدن می خواهد و اگر تو را چنین دلی هست، بسم اللّه !

آری! باید چون سیلی شد و هر آن چه را در مسیر شدن، سدّ راه است، درهم شکست.

نمی توان در گوشه ای آرام نشست و دل به امواج نسپرد و تنها به وصف زیبایی ها و شگفتی های آن بسنده کرد؛ باید گریخت، رها شد و رفت.

رسم پرواز این است که تا قفس تن را درهم نشکنی و از بند خود نرهی، مجال پروازت نمی دهند.

اگر با عنان توکل، دل به دوست بسپاری، ملایک هم به گردپایت نمی رسند. عباس علیه السلام را ببین که چگونه با لبی تشنه و جگری سوخته، با مشکی پر از آب، از شریعه بیرون می شود، آیا نمی توانست سیراب از شریعه بیرون برود؟

مگر نه این است که خداوند ما را خلیفه خود بر زمین خواسته است؟ پس ما را چه می شود که بند بندگی یزید را بر گردنمان ترجیح می دهیم؟ ما را چه می شود که از طواف دوست، به دریوزگی ابلیس می رویم؟

بیا برگردیم! مگر حُرّ برنگشت؟ مگر او، گاه مرگ، بر دامن آفتاب جان

ص:112

نداد؟ خدا می داند حر شدن، از شمر بودن آسان تر است. برگرد تا ببینی دمی با دوست به سر بردن، از هر چه هست و نیست، شیرین تر و دل نشین تر است.

برگرد تا معنای عشق را با تمام وجود حس کنی و اگر چنین نشد، هر چه خواهی کن.

خدا می داند اگر حسین علیه السلام، حسین شد و نامش پس از قرن ها، هنوز هم دل ها را می لرزاند و جان ها را می سوزاند، تنها از این روست که دار و ندارش را بی هیچ حسرت و دریغ، در راه دوست ایثار کرد.

آن روز حسین علیه السلام اختیارش را به خدا سپرد که اینک اختیار آفرینش به دست اوست و اگر پنبه های غفلت را از گوش جانت بیرون کنی، صدای «هل من ناصر» حسین علیه السلام را در پیچ و خم های تاریخ می شنوی که مرد راه می طلبد.

هر که دارد هوس کرب و بلا، بسم اللّه

هر که دارد به سرش شور نوا، بسم اللّه

ص:113

ص:114

ام البنین که منشور طلایی آزادی و آزادگی را از زمین برداشتند و بر فراز قله زمان برافراشتند!

چه پلید آدمیانی اند یزید، شمر، ابن زیاد، عمر سعد، سنان، خولی و حرمله که سپید برگ تاریخ را آلودند و داغ ننگی شدند بر جبین انسانیت!

چه شگرف واژه ای است «حسین» که دوست و دشمن در عظمت آن هنوز مبهوت مانده اند!

در پرتو این نام خون آلود، قاموس شریعت نبوی از واژگان ناب حماسه سرشار می شود تا ایل خفته برخیزند و درفش سرخ علوی را در تداوم تاریخ برافراشته نگاه دارند.

آری! چه شکوهمند پیامی است: «هیهات منّا الذّلة».

ص:115

هستی ام را فراموش کرده ام؟

این قصه از قلبی می گوید که تنها و تنها برای عشق می تپد و بس! این بار خورشید، غریبانه تر از همیشه به نورافشانی می پردازد و برای گنجشکان بی پناه، لالایی پرواز را می سراید.

قلبم سنگین است و امروز تنهاتر از همیشه، به سکوتی وهم آور می نگرم و من، پشت پنجره زمان، به ستاره های غمگین نگاه می کنم و برای غریبی گل های شب بو می گریم.

ص:116

عشق، فریادی است که سینه زمین را پر تپش ساخته است.

امید، قصه ای است که برای یاس های پژمرده خوانده می شود.

سلام، کلامی است فراموش شده و هجرت، سرودی است برای تنهایی آلاله های عاشقی.

نیلوفرهای خسته، با خود، احکام زیبای قرآن را زمزمه می کنند و قرآن، تنها یاور آن هاست، در این کوچه های تاریک و تهی از روشنایی!

شب می گذرد و روز، داستانی دیگر را آغاز می کند و خورشید، ترانه ای دیگر را!

و عشق را می بینم که بر گل های پرپرشده آسمانی سجده می کند!

ص:117

آری! از عاشورا تا اربعین، یعنی از حسین تا زینب؛

یعنی از شهادت تا اسارت؛

یعنی از خون تا پیام.

خون تو، از عاشورا تا اربعین تابید. و از اربعین تا همیشه جاری شد، تا مردانگی بماند.

ای حسین! اربعین تو یاد آور تاریخ مظلومیت است؛ مظلومیتی که اندوه آن، پس از قرن ها، هنوز بر صحیفه دل ها و کتیبه جان ها است.

اربعین تو یعنی مرور ستم هایی که بر کاروان کربلا رفت.

اربعین تو یعنی تکرار مصیبت هایی که بر زینب رفت.

اربعین تو یعنی وادی به وادی درد.

اربعین تو یعنی وادی به وادی خون.

سلام بر تو که خونت، در رگ زمان جاری است.

ص:118

از خیمه ای سر بر نمی کند.

دیگر خیمه ای وجود ندارد که در آتش بسوزد.

دیگر حسین علیه السلام تشنه نیست.

دیگر دلی خسته نیست.

گلدسته های نیاز دیگر از درخواست نا امید شده اند.

دل آسمانی حسین علیه السلام دیگر نمی سوزد و چشم های مهربان او دیگر نمی گرید چهل روز است که نمی دانیم با این همه غم و تنهایی چه کنیم؟ این بغض را در این گریه ها، چگونه بگشاییم و دل پر از درد خویش را با کدامین مرهم مدوا کنیم؟ خوب می دانیم ناله هایی وجود دارد که از ناله های ما دردناک تر است؛ غصه و گریه هایی که از غم ما بسیار سهمگین تر است: ناله ها و گریه های طولانی و همیشگی امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف !

ص:119

می زنم و به سویت پر می گشایم.

ای مرهم دل های پریشان، ضامن آهو! به چشم های منتظرم نگاه کن که هم چون بچه آهوی رمیده، امید اجابت دارند.

ای مهربان چو آبی آسمان! امشب برحریم کبریایی ات طواف عشق می کنم و هم چون کبوترانت، گرد حرمت می گردم و از سقاخانه، آب زمزم می نوشم.

ای هشتمین ستاره! امشب مرا را به مهمانی ات فرا خوان و میزبان دل غریبم باش؛ چرا که دلم بهانه رویت را می گیرد؛ تو که سال های بی کسی ام را مونس بودی و مرهم غربت و تنهایی ام؛ برق گنبد طلایی ات، برق امیدی بر دل شکسته ام بود.

ای آشنای غریب و ای غریب آشنا! امشب پنجره تنهایی دلم را به سوی پنجره فولادت باز می کنم تا صد پنجره امید، به رویم باز شود.

امشب، امیدوارانه خاک قدم زایرانت را توتیای چشم می کنم.

ص:120

قبله دوم، رهسپار است. کاروان بر سر دو راهی «عشق» و «بدرقه»، دیدار مجنون های خفته در آرامگاه شهادت را انتخاب می کند و به سوی مزار لاله ها، رهسپار می شود. لحظه به لحظه، التهاب چشم ها بیش تر و بیش تر می شود و زنگ کاروان، مغلوبِ تپش قلب ها می شود؛ و دیگر این تپش قلب هاست که نشانه ورود کاروان است، نه صدای زنگ اشتران.

کاروان رسید. این جا کربلا است؛ سرزمین لاله های پرپر، جسم های پاره پاره و دست های گریان! چهل روز پیش، در این سرزمین، برق شمشیر کفر، دستان آب آور خیمه ها را برید و مشکی گریان و شرمنده، بر روی زمین غلتید. چهل روز پیش، در این دشت خشک، گلوی شش ماهه ای، صفیر تیری هولناک را میزبانی می کرد و آسمان، نظاره گر دست و پا زدن کودکی تشنه بود.

چهل روز پیش، گودال قتلگاه، برای مظلومیّت فرزندان زهرا علیهاالسلام خون می گریست و زمین، با دیدن خورشید بر روی نیزه، لرزید.

چهل روز پیش، خورشید بر روی نیزه قرآن می خواند؛ جسم های بی سر، پای مال سُم اسبان بود، تنور، میزبان خورشید گشته بود و چوب خیزران، ضربگاه خود را لبان خورشید انتخاب کرده بود.

و امروز، کاروان عشاق، بار دیگر از کربلا می گذرد و رؤیای نیمه شب چهل روز گذشته را تداعی می کند.

امروز، کاروان کربلا آمده است تا میعادش را با امام خویش، تازه کند.

تاریخ، تفسیر زیبای کربلا را دوباره تکرار می کند و دفتر سبز کربلا، سر فصل های عشق، ایثار، شهادت، شهامت و از خود گذشتگی را دوباره ورق

ص:121

می زند.

التهاب قلب ها، پایان اسارت را زمزمه و اشک چشم ها، انتهای غریبی را تفسیر می کنند.

غربت کوثر و فرزندان زهرا علیهاالسلام را با هیچ زبانی نمی توان سرود و انگار صدای مظلومیّت آل طاها، به گوش هیچ شنونده ای نمی رسد.

آن روزها، صدای زنگار کفر، همه گوش ها را بسته بود و نوای «هل من ناصرٍ ینصرنی»، زیبنده گوش هیچ شنونده ای نبود و امروز، همه جا را سکوت فرا گرفته است و به جز صدای نجوای کاروان با مزار شهدا، هیچ صدایی به گوش نمی رسد. امروز، اربعین است و زبان، شرمنده تفسیر آن.

ص:122

خونابه چرکین می تراوید.

با هر قدم، صدای «وازینبا»، «واویلتای» آن ها به آسمان ها برمی خاست و دل ملایکه آسمان ها را کباب می کرد؛ دریغ از ذرّه ای ترحّم که در نُطفه های حرام شام و کوفه باشد!

لحظه لحظه این مسیر، یک تاریخ است. مگر ممکن است خون گریه نکنی؟ خرابه شام را می بینی؛ آن جایی که از در و دیوارش، مظلومیت و ناله های جان سوز رقیه علیهاالسلام به گوش می رسد؛ شاهزاده ای که از شدت گرسنگی پرپر می شود و کفنی برای دفنش پیدا نمی شود.

مگر نه این که زینب علیهاالسلام، با اشک دیدگان و با انگشت های زخمی و خونی خود، قبر او را در وسط خرابه کند و معجر سیاهش را برای رقیه کفن کرد؟

رقیه رفت و اُم لیلا، هم بازی گهواره خالی اصغرش را به خدا سپرد. مگر می توان ساکت بود، وقتی که سر نورانی حسین را همانند خورشیدی خاکستری، در تنور خولی می بینی؟

حالا از همه این دردها گذر می کنی و به چله نشینی کربلاییان دعوت می شوی. چه حالی پیدا می کنی، وقتی که زینب علیهاالسلام نوحه گری می کند و با تمام وجود، اشک از دیدگان جاری می کنی!

ص:123

بلال ها فرود می آمد، آن هم به جرم مظلومیت؛ زمانی که هوای سمّی عربستان، هیچ بهاری را به یاد شقایق ها نمی آورد.

به یاد آر سوزش گریه های زنان قبیله که کودکان خود را به جرم بی گناهی، به تیرگی خاک می سپردند و گریه های مردان قبیله، که جگر گوشه های خود را با قساوت تمام، زیر خروارها خاک پنهان می کردند و نمی دیدند گل خنده های کودکانشان را که پژمرده می شد.

تازیانه های زخم خورده بر همان سنگ هایی سیلی می زد که دقیقاً تا شصت و سه سالِ پیش، «قدسیه» نام گرفته بود. خدایان سنگی که بر روی طاقچه ها، خدای اهالی می شدند، اگرچه با زورِ تازیانه. غافل از آن که روزی، تبر به دستِ یتیمی، خاکستر آن ها را در اعماق تاریخ، فسیل خواهد کرد.

یاد آور اوج مظلومیت یاسرها و سمیه ها که تنها و تنها، به جرم حقیقت گویی و انزجار از افکار موهومِ بولهب ها و بوجهل ها، به چهار میخ کشیده شدند.

از آن زمان بود که دیگر نه مردی به زنده به گور کردن دخترش افتخار می کرد و نه زنی چونان اشتران قبیله، زر خرید زراندوزان و ملعبه شهوت رانان قبیله قرار می گرفت.

شصت و سه سالی که طلایه خورشید نبوت، انجماد جهالت را در چشم عصبیت جاهلی آب کرده بود و باران رحمت، تارهای تنیده خرافه را از گوشه گوشه شهر رُفته بود.

سال هایی که شیشه عُمر خدایان سنگی مکّه، به سنگ ابرمرد تاریخ،

ص:124

همان پیام آور طلیعه های امید، اصابت کرده بود و طلسم دیوهای لات و هُبَل و عُزّی به دست توانای او طنین «اللّه اکبر»ش باطل شده بود.

و حالا بعد از شصت و سه سال، مکه، با تمام غرورش، توان سرپا ایستادن ندارد و مرغ های آسمان _ از حنجره درد _ غروب را به مرثیه نشسته اند.

کوچه های همیشه مظلوم بنی هاشم، چشم به راه آشنای هر شبشان هستند؛ مثل یتیمانی که مدّتی است چشم به چارچوب در دوخته اند، به اشتیاق دیدار مهربان ترین پدر دنیا؛ غافل از آن که خانه وحی، لحظات سختی را پشت سر می گذارد و آسمان مکه، در غم بی سابقه ای فرو رفته است.

شاید در هیچ باوری نگنجد که از همان لحظه که رسول صلی الله علیه و آله وسلم، جام اَلَست را سر کشید، عدالت را خانه نشین کردند و مردم، به عصر جاهلیت برگشتند و منبر پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم، تبدیل شد به تخته پاره هایی که بوزینه های ابوسفیان از آن بالا می رفتند. کاش رسول صلی الله علیه و آله وسلم زنده بود و می دید ابوذر که از شدّت سجده و طاعت، پیشانی اش پینه بسته بود، در چه شرایطی جان داد!

کاش بود و غصب فدک را می دید؛ خانه نشینی علی را، مظلومیت حسن را، تن پاره پاره حسین را و...

و از همان لحظه، مردم به عصر جاهلیت برگشتند.

ص:125

ص:126

این قدر غریب است؟! چرا این قدر تنهاست؟! چرا کسی به عیادتش نمی آید؟! سر بر زانوی کدامین خواهر بگذارد و دردهای ناگفته خود را به کدام کس بگوید؟! هیچ شاپرکی از مدینة النبی پر نمی زند تا پیام دل سوخته امام را به فاطمه معصومه علیهاالسلام برساند.

خوشا به حال کبوتران حرمش که پروانه وار، گنبد طلایی اش را طواف می کنند و فقط از خوانِ کرمِ او دانه می چینند و از سقّاخانه اش آب می خورند!

حرمی که چونان خالِ وحدت، میعادگاه تمامی غریبان و دل سوخته های عالم است.

راستی! این چه جاذبه ای است که هر انسانی، گاه تنهایی و بی کسی، به یادت می افتد و دیده به طرف توس می دوزد؟ مگر نه این که وقتی با آب حوض حرمت وضو می سازیم، بوی مظلومیت تو با نَفَحات سیب عجین می شود و تمام وَجَنات انسان را به بازی می گیرد؟

مگر نه این که غربت عجیبی از در و دیوار ضریح تو می ریزد؟

کیست که درماندگی اش را به پنجره فولادت گره بزند و گره اش را باز نکنی و دلش را برای همیشه پیش خودت نگه نداری؟

آبروی سرزمین عشق را رو به قبله کرده اند.

هر کلمه ای که بر زبان می آورد، لخته خونی است بر زمین.

مرغ روحش به هفت آسمان عشق پر می کشد و ستاره ای از آسمان سوسو می زند و در اعماق تاریک شب فرو می رود.

ص:127

ص:128

مصیبت را سر دهد.

آسمان، بغض خود را فرو می بلعد و چشمانش را می بندد و با صدای بریده اش، از روزگاری دور حکایت می کند. نام از کربلا می آورد؛ از ماجرای عطش، از خیمه های سوخته و از اشک های کودکان بی پناه. می خواهد برایم از سرهای بریده بگوید؛ اگر بغض مجالش دهد. مرا تا قتلگاهی می برد که هنوز عطر خون در آن جاری است.

نمی دانم! شاید دلش می خواهد مرا تا خرابه های شام هم ببرد، ولی عطر غربت، خانه دلم را پر می کند. بوی نمِ خاک، خبر از بارشی مداوم می دهد. درد، تسلایی ندارد. نام کربلا و یاد عطشناک حسین علیه السلام آسمان هر دلی را ابری می کند. بوی صبر زینب، مرغ دل ما را پرواز می دهد و تو را به طبیعت پیوند می زند، تا مصیبت را دریابی.

اگر آسمان، واژه ای دیگر بگوید، صدای گریه بلند جهان، فاجعه ای به بار می آورد.

آسمان سر در گریبان فرو می برد و سکوت اختیار می کند. زمین، بی صبرانه، خود را تسلا می دهد و من باور دارم این روزها که می آید، جهان بی قرار داغ حسین علیه السلاماست.

ص:129

غریبی آسمان می گیرد؛ برای رنگ پریده اش!

اما این خاک چقدر متبرک است و عطر دل انگیزش، چه سخت، خانه دلم را مدهوش کرده است! نمی دانم چگونه تمام غم های عالم را بر دلم نشانده است.

و تو در گوشه ای تنها، برای دلت خلوت کرده ای تا راز حادثه را بیابی! صدایی می آید. چقدر صدا آرام و بی رمق است! گویی مصیبت زده ای که از شدت درد، توان ناله ندارد، برای درک مصیبت آمده است. صدا نزدیک می شود؛ صدای قدم های آرام مردی است که از ادبش، احساس می کنی در محضر بزرگ ترین خلق عالمی!

اگر چه آهسته می آید، مرغ دلش را زودتر فرستاده است.

به کنار نهر فرات که می رسد، تن می شوید. نمی دانم او بین خود و حبیبش چه پیمان بسته است که با هر قدمش، بند دلت می گسلد و با هر نوای یا حسینش، میان دو دهلیز قلبت، اشک غوطه می خورد. چه عاشقانه می آید و چه فخری بر این عشق می ورزد؛ که ریسمان عالم را با این عشق بسته اند!

صدایش آرام آرام اوج می گیرد و گریه ها و بغض هایش دیگر توان حبس شدن ندارند؛ ضجه می شوند، مویه می زنند. هر چه می کنند تا سلام حبیبش را بشنود، نمی توانند. نگاه بر خود خرده می گیرد و دست بر کمر، قد خمیده از مصیبتش را راست می کند و با نوای دلش، بریده بریده می گوید: «چگونه حبیبم جواب سلام دهد، در حالی که سر در بدن ندارد؟»

ص:130

صدای گریه زمین، با زمان می پیوندد و ضجه های آسمان، روی دوش ملایک، تا آستان زمینیان می آید و کویر دلت، سیراب اشک می شود؛ باز ترک خورده از درد!

هوا دلش نمی آید صاف بماند. توفانی، تا بلندای نسیم می تازد و برای التیام درد دلش، رنگ غم می پاشد، ولی نمی دانم چرا زمین از شدت درد، اهالی اش را فرو نمی بلعد و چرا آسمان، زمین را ویرانه نمی کند ...

چه صدایی می آید؟! آه، امروز این جا چه خبر است؟ این دیار سراپا غرق اشک کجاست؟ صدا چقدر بلند است و دریغ که فصل انجماد قلبت، گوش دلت را کر کرده است.

صدا نزدیک می شود و چشمانت به کمکت می آید تا راز صدا را بشناسی. یک کاروان، با یک جرس! اما نه مثل کاروان های دیگر؛ این کاروان، تا چشم کار می کند، سیاهی است. تا گوش می شنود، صدای ضجه وزاری است. این کاروان، خسته تر از آن چه فکر کنی، قد خمیده است. اهالی اش چقدر دردناکند. کودکان، در آغوش مصیبت، چه زود بزرگ شده اند و بزرگ ترها چه دردناک به فصل پیری رسیده اند!

قلبت به گرفتگی قدهای خمیده می گیرد، دلت به هم نوایی آن ها زار می زند و پاهایت دیگر توان ماندن ندارند. ولی تازه عمق حادثه فرا رسیده است.

کاروان می ایستد و سیل غم زدگان، از شترهای بی جهاز و محمل های در هم ریخته، یکی پس از دیگری، کاروان را ترک می کنند. چشم هایت را باز کن! مگر نمی بینی دختری سه چهار ساله، هنگام دویدن، روی زمین می افتد و مگر نمی بینی مردی در جوانی اش، کشان کشان می دود و زنی به

ص:131

بلندای تاریخ، روی قدم هایش تأمل می کند و دست خویش از کمر برنمی دارد؟!

آیا چشم هایت درست می بینند؟ آیا او به راستی کودک است یا ... ؟ آه! مگر راز حادثه چیست و چه رازی، زمین و زمان را چنین صبور ساخته؟ خدایا! چرا زمین فرو نمی ریزد و این دوام غم بار خود را به پایان نمی برد؟ مگر زمین چقدر تاب می آورد؟

چه زود کاروانیان جدا می شوند و هر یک به سمتی که گویی سال ها بوده اند و می شناسند، مأوا می گزینند. گویی اینان ذره ذره خاک این جا را درس گرفته اند و اکنون برای پس دادن درس هاشان آمده اند.

عده ای در پی نهر فرات! خدایا کجا می روند؟ نمی دانم چرا آن کودک، چنین شتابان به سمت خیمه های سوخته می دود؟ واحیرتا! این زن چرا چنین بی قرار، تا انتهای بیابان را می دود؟ این همه گریه برای کدام راز است؟

ای دل! چرا ایستاده ای؟ چرا به رسم این سوخته دلان نمی دوی؟ کجا بروی؟ مگر نمی بینی آن زن، میان بیابان، بارها افتاده و چادرش خاک آلود است؟ چرا به کمک دلِ سوخته اش نمی روی؟

آه، خدایا! چقدر عاشقانه می رود. با نگاهش، چقدر دل آسمان را صبور می کند و با بغض در گلو مانده اش، چه زیبا تمام حیات را صبر می بخشد. گویی جهان، اصرار صبر اوست و شاید اگر اکنون زمین فرو نمی ریزد و اهالی اش را فرو نمی بلعد، به یمن وجود اوست.

او می دود. دل بسپار، چه دردناک می گوید: «برادر! مگر زینب تاب چنین فراق را دارد؟! چه

ص:132

شده برادر، تو که از زینب جدا نمی شدی؟ آن هم چهل روز! شاید موهای زینبت سفید شده است و با این قد خمیده، دیگر او را نمی شناسی! من زینبم، برادر! چرا جواب خواهرت را نمی دهی؟ من به کدام نشانه تو را بیابم؟ به سر، به تن یا به پیراهن کهنه؟ ولی مگر زینب برای شناخت حسین علیه السلام، نشانه می خواهد؟ ...».

صدایش در میان گریه ها گم می شود و دوان دوان به سویی می دود. میان اجساد خفته در آن گور، جایی می نشیند. خدایا چه شده است؟ نکند داغ مصیبت، تاب او را هم برده است؟!

ولی نه، گوش کن. مگر نمی شنوی که می گوید: «برادر! سراغ از امانت سپرده ات به زینب نگیر؛ او در خرابه جا مانده است. می خواستم کودکت را آرام کنم، ولی فقط بهانه تو را می گرفت و تو چه زیبا او را آرامشی ابدی بخشیده ای ...».

و من میان اشک های زینب، چگونه تاب ماندن داشته باشم و چگونه؟ ... که این حسین کیست که عالم همه دیوانه اوست؟

ص:133

می کند: به شام غریبان

به اشک یتیمان

به سوز دل شب

به آه اسیران

خدایا مرا راهی کربلا کن...

هر قطره از اشک هایم مثل شمعی، نذر سقّاخانه دلم می شود و در بلور عشق و آتش، جرعه جرعه می سوزد تا دخیل بستنم را بپذیری و شبی، فانوس مژه هایم را با نور گلدسته هایت بیفروزی!

مولا جان! به خدا که چیزی فراتر از عشق در دلم روشن کرده ای! چگونه بگویم، چگونه، که من... تو را بی نهایت دوست دارم.

ص:134

سلام بر تو و غریبانه هایت! سلام بر تو و زخم هایت! سلام بر تو و گل های گلستانت که حتی بین تمام لاله ها، برترین است!

سلام بر تو و غم هایی که در خاطر ما، مثل جاده های انتظار، به طول آسمان و به عرض زمین است!

مولاجان، یا ابا عبداللّه علیه السلام! تمام مرثیه ها را کنار هم می چینم و غزل های ناتمام، با تصاویر اشک ها، به پایان می رسند، ولی انگار تازه باید به شروعی دوباره بیندیشم! نمی دانم از کجا شروع کنم؛ از حضور اشک یا سقوط مشک؟ از پرواز علی اصغر علیه السلام یا عروج قاسم علیه السلام؟ از نگاه علیِ اکبر علیه السلام یا حسرت تماشای پدر؟ از افسوس زینب صلی الله علیه و آله وسلم؟ یا وداع سکینه علیهاالسلام؟ از فرار اسب یا زین واژگون؟ از گودال قتلگاه یا تلّ زینبیّه؟ از چه بگویم... از کجا بگویم!

حلقه می زنند اشک هایم در طواف نامت و دلم را پا به پای مرثیه هایم، نذر یادت می کنم...

ص:135

زینب است که در سالروز رحلت جد بزرگوارش، در کنار حسین علیه السلام و در سوگ حسن علیه السلام، اشک جدایی می ریزد.

روزی مصیبتِ مادر و آن صورت نیلی و پهلوی شکسته اش و روز دیگر، پدر و آن خونابه خوردن ها و سکوت و فرق شکافته اش و اکنون، حسن علیه السلام و این جگر سوخته از زهر کینه و جاه طلبی اهل حرم و سرایش؛ زینب می داند که این پایان مصیبت های او نیست.

امام حسن علیه السلام، حسین و زینبش را به صبوری فرا می خواند. از آسمان، ندای «ارجعی الی ربک» به گوش می رسد و حسن علیه السلام از ستم این جماعت منافق و بی دین که در پشت نقاب مسلمانی، تیشه به ریشه اسلام می زنند، چشم فرو می بندد.

اهل مدینه چه خوب حقِ فرزند رسول خدا را ادا و چه با شکوه پیکر مطهرش را تشییع کردند. آری، با تیرهاشان، بدن پاک امام حسن علیه السلام را پاره پاره، بدرقه کردند.

بقیع، شرمگین از روی فاطمه، گل پرپرش را در خویش جای داد و زینب، با آه و حسرت، بدن برادر را در آغوش خاک نهاد.

ص:136

ص:137

خورد و زمزمه کرد: «من ملاقات با خدای بزرگ را دوست تر می دارم».

فاطمه علیهاالسلام می گرید و بر بالین پدر، ملتمسانه اشک می ریزد؛ تا این که جبرئیل امین خبر می آورد: «ای محمّد! فاطمه را آرام کن که ستون های عرش، از اشک و آه او به لرزه در آمده است و عرشیان، طاقت دیدن بی قراری های او را ندارند! به او مژده بده که فراق او دیری نمی پاید و بعد از رحلتت، اولین میهمان تو فاطمه علیهاالسلام است».

و فاطمه علیهاالسلام آرام می شود و پدر آرامش می یابد و دیده از جهان فرو می بندد و فاطمه علیهاالسلام را با دنیایی از اندوه تنها می گذارد.

آری! محمّد مصطفی صلی الله علیه و آله وسلم آخرین فرستاده خدا، دعوت حق را لبیک گفت و قلبی که محبّت از آن می تراوید، باز ایستاد؛ چهره ای که آفتاب را فرا می تابید، در حجاب رفت؛ پرتویی که راه زندگانی را روشن می ساخت، به خاموشی گرایید؛ ستونِ شادی فرو ریخت و تاریکی، زمین را فرو پوشاند.

تاریخ، حیران و سرگشته ایستاد. تاریکی شب افزون گشت و اندوه همانند ابری که در سکوت می گرید، در خانه های مدینه جاری شد و مدینه، آن شب با چهره غم آلود خویش، خاموش می گریست.

ص:138

ص:139

آبیاری نهالش کمر بسته بود!

زیر شمشیر غمش رقص کنان خواهم رفت

آن که شد کشته او، نیک سرانجام افتاد

آری! این جا کربلاست؛ تقاطع خاک با افلاک. این جا سرزمین معراج است. این جا نردبان آسمان است.

تا سر منزل مقصود، دو گام بیش تر نیست؛ یکی بر خود، و دیگری در جوار او. «سبحان الذی اسری بعبده.» چه خاکیانی که از این جا بر افلاک شدند ... !

ص:140

ص:141

می کرد سراب نباشد و به آن نور برسد. در دلش گرمای خاصی را احساس کرد؛ گویا در درونش، غوغایی برپا بود.

نزدیک تر که شد، مردان زیادی را دید که گرم عیش و نوش و استراحت بودند، ولی آن نور در میان آن ها هم چنان می درخشید. اسب ها و شترها هم در جایی مشغول استراحت بودند. راهب به گوشه ای دیگر نگاه کرد که چند زن و کودک اندوهگین بودند و راز و نیاز می کردند. او دریافت که این همه مردان با این همه اسب و امکانات باید جنگ جو باشند. مردی که در گوشه ای مسلح ایستاده بود، خود را به راهب رساند. راهب به آن مرد چشم دوخت. نیزه ای در دست داشت و شمشیری به کمر بسته بود. گوشه دستارش را روی صورتش انداخته بود و چشم به حرکات راهب داشت. راهب با تعجب پرسید: «این جا چه خبر است، از کجا می آیید؟»

مرد دستش را روی دسته شمشیرش گذاشت. انگار وظیفه داشت ماجرای شهادت امام حسین علیه السلام و اسارت خانواده اش را به گوش همه برساند. پرسش راهب را بی پاسخ نگذاشت و گفت: «ما از عراق می آییم.»

تعجب راهب بیش تر شد. دوباره همه را از نظر گذراند. دوباره پرسید: «از کجا می آیید؟ از عراق!» نگهبان با غرور گفت: «آری! در آن جا با حسین علیه السلام جنگ کرده ایم؛ حالا هم با خاندان اسیرش به دربار یزید می رویم.»

راهب چون نام امام حسین علیه السلام را شنید، به یاد پیامبر افتاد؛ پیامبری که نوه اش را بسیار دوست داشت و شهادت او را در کربلا پیش بینی کرده بود. خم به ابروان پرپشت راهب نشست و پیشانی اش چروک برداشت.

ص:142

می خواست بداند درست شنیده است یا نه. رو به نگهبان کرد و گفت: «با حسین جنگیده اید؟ پسر دختر پیغمبر و فرزند پسر عموی پیامبر خودتان؟»

مرد به علامت تأیید، سرش را تکان داد. راهب در جا خشکش زد. واقعا چه قوم نامردی که به امام خود و فرزند پیامبرشان رحم نکردند. دوباره چشم اشکبارش را به اسیران دوخت. آه بلندی کشید و خیره شد به سری که روی نیزه بود؛ چهره ای مهربان که نور از آن می بارید. راهب رو به نگهبان گفت: «وای بر شما! اگر عیسی بن مریم فرزندی داشت، ما او را روی چشم هایمان می نشاندیم، ولی شما ...».

مظلومیت امام و غریبی اسیران، دل راهب را شعله ور کرد. نمی توانست چشم از آن همه مظلومیت بردارد. نگهبان، بی خیال و خون سرد، مثل تکه سنگی ایستاده بود. او روزهای آینده را می دید که همراه دیگر سربازان، پاداش بزرگی را از دست یزید خواهد گرفت.

_ از شما تقاضایی دارم!

نگهبان به چهره شکسته راهب که قبایی خاکستری بر دوش داشت، نگاه کرد و گفت: «بگو، چه می خواهی؟» راهب گامی جلوتر گذاشت و به نگهبان نزدیک شد: «من ده هزار درهم دارم که از پدرانم به ارث برده ام؛ به امیرتان بگویید من آن پول را به شما می دهم و شما در عوض، این سر مبارک را به من بدهید تا هنگام رفتنتان نزد من باشد».

نگهبان وقتی این حرف را از راهب شنید، سر از پا نشناخت و گفت: «کمی صبر کن، برمی گردم.» بعد با شتاب، خود را به فرمانده رساند. راهب دوباره فرصتی پیدا کرد که این مناظر غریب را از نظر بگذراند. نگهبان

ص:143

داشت موضوع را به فرمانده می گفت، در حالی که انگشت اشاره اش رو به پیرمرد مسیحی بود. او بیم داشت که فرمانده تقاضایش را رد کند، ولی با خود گفت: «وقتی حرف پول و سکه طلا در میان باشد، کسی جواب رد نمی دهد».

طولی نکشید که فرمانده با نگهبان، خود را به راهب رساند. فرمانده با غرور گفت: «تو که هستی و از کجا می آیی؟»

راهب گفت: «می بینی که من راهبی بیش نیستم؛ پیرو دین حضرت عیسی».

_ درست است که تو این سر را در عوض ده هزار درهم می خواهی؟

_ آری! من قول می دهم هنگام رفتنتان، این سر مبارک را به شما پس بدهم.

بعد به نقطه ای اشاره کرد و گفت: «آن جا را که می بینید، صومعه من است؛ روز و شبم را در آن جا می گذرانم».

فرمانده به جایی که راهب اشاره کرده بود، چشم دوخت و بعد، رو به راهب گفت: «ما تا صبح این جا هستیم؛ این سر را به تو می دهیم، به شرطی که اولِ صبح، آن را به ما بازگردانی».

در دل راهب غوغایی برپا بود و دستانش می لرزید. باور نمی کرد مقدس ترین سر در دستانش باشد. او خورشیدی را در دست داشت که بوی بهشت و پیامبر را می داد؛ خورشیدی که در دل شب می درخشید و سایه ها را محو می کرد. او در دل می گریست و بر لبش زمزمه ای جاری بود: «ای بزرگ مرد! کاش زنده بودید و هم رکابتان بودم. ای برترین

ص:144

انسان! کاش در کنار شما بودم و خاک پایتان را سرمه چشمانم می کردم. با تو چه کرده اند این نامردان؟ این ها که اسم اسلام و دین محمد صلی الله علیه و آله وسلم را با خود دارند، بویی از آن نبرده اند. خدایا! چگونه می توان باور کرد این قوم، با برترین مردم، این گونه رفتار کرده اند».

صومعه را نوری فرا گرفت و فضا از حس غریبانه ای پر شد. راهب، سر مبارک امام حسین علیه السلام را در گوشه ای نهاد و گرد و خاک را از سر امام کنار زد؛ معصومیت عجیبی در آن چهره موج می زد. راهب رفت و مُشک و کافور آورد و در حالی که اشک می ریخت، آن سر مبارک را با مُشک، معطّر ساخت.

بعد آن را در پارچه ای گذاشت و در دامان خود نهاد و زار زار گریست. ناگهان صدایی فضای صومعه را پر کرد: «خوشا به حال تو و خوش به حال آن که حرمت این سر را شناخت».

راهب به اطراف نگاه کرد؛ فقط صدا بود که در فضا طنین انداز شده بود. پس از کمی سکوت، دوباره بغضش ترکید و اشک از چشم هایش جاری شد. در حالی که سر مبارک را در دست داشت، بر گونه های امام بوسه زد و آن را در آغوش گرفت. راهب، سربلند کرد و گفت: «ای خدا! به حق عیسی اجازه بده تا این سر مقدس، با من سخن بگوید.» دوباره به آن چهره مهربان و معطر چشم دوخت؛ ناگاه، آن سر پاک لب گشود: «ای راهب! چه می خواهی؟»

راهب که نگاهش را از صورت مبارک امام حسین علیه السلام برنمی داشت، گفت: «تو کیستی؟»

ص:145

_ من پسر محمد مصطفی صلی الله علیه و آله وسلم و پسر علی مرتضی علیه السلام و پسر فاطمه زهرا علیهاالسلام؛ هستم من شهید کربلایم، من مظلوم و تشنه لبم.

احساس عطش در درون راهب راه پیدا کرد. صحنه ای در ذهنش مجسم شد: دشتی بی آب و یاران امام حسین علیه السلام که با لبی تشنه، به پیکار با دشمنان خدا می روند. دیگر صدایی از امام نشنید. فضا را سکوت پر کرده بود و این ناله و زمزمه عاشقانه راهب بود که سکوت را می شکست.

قطره های اشک بر گونه هایش جاری می شد. صورتش را بر چهره مبارک امام گذاشت و گفت: «چهره از چهره ات برنمی دارم تا این که بگویی شفیع من در روز قیامت خواهی بود».

صدای دل نشین امام، گوش راهب را نوازش داد: «به دین جدم محمد صلی الله علیه و آله وسلم بازگرد».

راهب وقتی این را شنید، زمزمه روح بخش شهادت را بر لب جاری ساخت: «اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ إلَّا اللّه وَ اَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدا رَسُولُ اللّه ».

لحظات مبارکی را داشت سپری می کرد. او به حال مظلومان کربلا می گریست و با خدا و در حضور بهترین مرد خدا، راز و نیاز می کرد. نمی خواست که این شب غریب، به منزل صبح برسد. او که خورشید امامت را در صومعه خود داشت، نمی خواست آفتاب آسمان، از پشت کوه ظاهر شود و چهره زمین را روشن کند. سر امام، او را نورانی کرده بود، ولی لحظه ها آن قدر به تندی سپری می شد که چاره ای جز تسلیم شدن در برابر صبح نداشت.

چشمان اشک آلودش را پاک کرد و به پنجره خیره شد. دیگر چهره

ص:146

آسمان سرمه ای نبود. ستارگان بی شمار شب، با طلوع آفتاب صبحگاهی محو شده بودند و رنگ آبی روشن، از پنجره به درون می ریخت. راهب بلند شد و سر مبارک را در دست گرفت. لحظه تلخی بود. او باید سر مبارک امام حسین علیه السلام را تحویل آن سیاه دلان می داد. ای کاش آن ها همه سنگ می شدند تا این گونه با غرور و تکبر، به اهل بیت آفتاب، ظلم نمی کردند!

اسب ها زین می شدند و شترها از جای برمی خاستند. چند نگهبان که مأمور حمل سرها بودند، یکی یکی سرهای مبارک را از صندوق در می آوردند و با سنگدلی، آن ها را روی نیزه می گذاشتند. راهب به آن مردان سیاه دل نزدیک شد و رو به یکی از نگهبانان گفت: «با امیرتان صحبتی دارم.» فرمانده که لباس رزمش را به تن کرده بود، خود را به راهب رساند. به چشم های سرخ و اشک آلود راهب نگاه کرد و گفت: «دیگر چه می خواهی؟»

راهب گریست و در حالی که شانه هایش از گریه می لرزید، گفت: «تو را به خدا و به حق محمد صلی الله علیه و آله وسلم سوگند می دهم، آن چه تاکنون با این سر مقدس کرده اید، دیگر نکنید، این سر مقدس را از صندوق بیرون نیاورید». امیر گفت: «باشد چنین خواهیم کرد.»

مرد مسیحی که حالا مسلمان شده بود، سر مبارک امام را به آنان تحویل داد و سراغ اسیران رفت. خانواده امام و کودکان هاشمی دربند بودند؛ امام سجاد علیه السلام، امام محمدباقر علیه السلام که چهار سال بیش تر نداشت، حضرت زینب علیهاالسلام و دیگر دختران که مظلومانه باید راهی شام می شدند.

ص:147

گرد غریبی بر جسم آنان نشسته بود. راهب از همه آن ها دلجویی کرد و مشغول عزاداری شد. آن جمع، مظلومانه در عزای امام و یارانش نوحه سر دادند و گریستند.

دیگر وقت وداع بود. کاروان اسیران که نگهبانان زیادی در اطراف آن ها بودند، به طرف شام حرکت کرد. طولی نکشید که در میان گرد و غبار راه، کاروان از چشم های راهب دور شد. راهب نیز با چشمی گریان و حسی غریب، راه کوهستان را در پیش گرفت.

آن سیاه دلان به حرف راهب گوش نکردند و سرهای عزیز را روی نیزه ها گذاشتند. به میان راه که رسیدند، فرمانده به یاد سکه هایی افتاد که راهب داده بود. کیسه پر از سکه های طلا را گشودند. آن چه دیدند باورشان نشد؛ در جا خشکشان زد؛ سکه ها به سنگ تبدیل شده بودند؛ سنگ هایی که مثل سکه بودند و در دو روی آن آیاتی از قرآن نوشته شده بود.

فرمانده، یکی از سنگ ها را برداشت و نگاه کرد و این آیه به چشمش خورد: «وَلا تَحْسَبَنَّ اللّه غافِلاً عَمّا یَعْمَلُ الظّالِمُونَ.» در طرف دیگر سنگ هم این آیه حک شده بود: «وَ سَیَعْلَمُ الَّذینَ ظَلمُوا اَیَّ مُنْقلِبٍ یَنْقَلِبُونَ».

ص:148

که می رسیدی، بوی عطرش به جا مانده بود، ولی تا نزدیک می شدی، نورش، چشمانت را می زد.

«جهانشاه، جهانشاه ...»

_ سرورم ...

_ صبر کن ...

_ بیدار شوید سرورم ...

چشمانت را گشودی و باز بیرون کشیده شدی از خوابی که یک سال و هر شب تکرار می شد. هنوز نتوانستی چشم هایش را از توی ذهنت پاک کنی. ندیمه ات با صبر و حوصله تو را می نگریست؛ گویی او هم به خواب هایت عادت کرده بود! سرت را روی دامنش گذاشتی و بلند بلند گریستی.

_ به وعده اهورا مزدا ایمان داشته باشید!

چشم هایت را پاک کردی و کوشیدی تا مقام و منزلت و غرور آریایی ات را به خاطر بیاوری. پرده کجاوه را کنار زدی. نزدیکی های سحر بود. دیگر دروازه های شهر پیدا بود. راه زیادی از تیسفون آمده بودی و تنها چیزی که تسلی ات می داد و مرگ پدر و اسیری ات را از خاطرت می زدود، رؤیایی بود که تو را تا آن جا کشیده بود.

مدت زیادی بود که ققنوس شده بودی. هر وقت هوس نگاه کردن و زانو زدن در مقابلش را می کردی، تنها می گریستی.

اوایل، وقتی هنوز پشت دروازه های قصر، در تختخواب خود می آرمیدی، بالشت خیسِ اشک می شد تا شاید بغض دوری اش، آرامت

ص:149

کند. اگر آن رؤیا را ندیده بودی، اگر جلو نرفته بودی و در مقابلش زانو نزده بودی و شاید اگر ...

مردان زیادی را دیده بودی؛ شاهزادگانی از سراسر جهان که به خواستگاری ات آمده بودند: جنگاوران شیردل، مردان حکمت ولی او که بود که این گونه تو را شیفته ساخته و وجاهت تمام مردان عالم را پیش چشمت کوچک کرده بود؟!

فقط می دانستی که جواب پرسشت در شهری در حجاز است؛ شهری که پایتخت اعراب است: مدینة النبی.

ناگهان کجاوه ایستاد و آوازی با کلمات نامفهوم عربی، در گوشت پیچید. ندیمه ات سر از کجاوه بیرون آورد:

_ مثل این که رسیده ایم سرورم ... !

ناگهان، چیزی از کنار قلبت گذشت؛ آیا واقعا رسیده بودی؟ آیا ...؟

قطرات درشت عرق، از پیشانی ات پایین ریخت و برای چند لحظه، نتوانستی از جایت تکان بخوری. ندیمه جلوتر از تو از کجاوه پایین رفت و دستت را گرفت. ندیمه های دیگر هم از کجاوه ها بیرون ریختند تا تو را مانند نگینی در بر بگیرند. شال حریرت را دور خود پیچیدی تا گیسوان طلایی ات را بپوشاند. انتظار برج های بزرگ، ستون های عظیم و قصرهایی شبیه آن چه در آن بزرگ شده بودی را داشتی، ولی وقتی دروازه های مدینة النبی را دیدی، بهت زده شدی. دروازه ای از خشت و گِل و خانه های کاه گلی محقری که کنار یکدیگر کز کرده بودند.

ندیمه ها جلوتر و با فاصله از تو راه می رفتند. ناگهان، مردی سیاه چرده،

ص:150

سینه جمعیت را شکافت و جلو آمد. جلو آمد تا چادر را از سرت بردارد؛ می خواست چادرت را و نشانه نجابت آریایی ات را از سرت بردارد و گیسوان طلایی ات را در مقابل چشمان مردان نخراشیده عرب قرار دهد.

غیرت آریایی ات تو را بر آن داشت تا او را عقب برانی. محکم بر روی دستش کوبیدی و این بار، چادر را طوری گرفتی که تنها دو چشم درشت و مشکی ات بیرون مانده بود. همهمه ای در میان جمعیت پیچید، مردان و زنان عربی که از دروازه شهر بیرون آمده بودند تا شاهزاده قصرهای بیستون و مدائن را از نزدیک ببینند، از جسارتت در شگفت مانده بودند.

همهمه بالا گرفت. برق خنجر تیزی را بالای سرت دیدی. مرد از شدت عصبانیت سرخ شده بود و باران تگرگی از قلقل کلمات عربی را بر سر و صورتت فرود می آورد. بعدها فهمیدی که خطاب به جمعیت می گوید: «این دختر عجمیه، دست بر روی نماینده خلیفه بلند کرده است».

بهت و سکوت مردمانی که سایه مرگ را روی شانه هایت می دیدند، وحشت را در فضا می پراکند. نفس عمیقی کشیدی، چشمانت را بستی؛ فقط آرزویت این بود که قبل از مرگ، دوباره آن چشم ها را ببینی؛ چشم هایی که در خواب دیده بودی و برای رسیدن به آن راه زیادی را از تیسفون آمده بودی!

مردی از لابه لای جمعیت بیرون آمد. اگر چه دستار و عمامه داشت و لباسی چون اعراب پوشیده بود، ولی صورتش سیاه چرده نبود و پوست سفیدی داشت. چند کلمه ای با مرد حرف زد و او هم خنجر را غلاف کرد. بعد رو به تو کرد و با زبان مادری ات _ فارسی _ شروع به سخن گفتن

ص:151

کرد؛ ذوق زده بودی.

_ سلام بر جهانشاه، شاهزاده ایرانی ... !

سلامش را پاسخ دادی و پرسیدی که کیست؟

_ سلمان، سلمان پارسی، از صحابه پیامبر.

مردی به سمت تو آمد. تنها چشمانت را بیرون گذاشتی و او با سماجت اصرار داشت که چادرت را از سر برداری. عصبانی بودی؛ پشت به او کردی. ای کاش خسروپرویز به فکر امروز تو بود! عصبانی شد و دستش را بالا آورد. ناگهان صدای قدم های مردی از دور شنیده شد. مردی سینه جمعیت را شکافت و جلو آمد.

تو از پس نگاهت دیدی ... آن دو چشم، آن دو چشم روشنی که در تاریکی سو سو می زد... قلبت به یکباره فرو ریخت، نیروی زانوانت در آتش قلبت ذوب شد چنان که نای ایستادن نداشتی. اگرچه آن مرد، مرد رؤیایی نبود، ولی چشم هایش همان چشم هایی بود که تو را تا آن جا کشانیده بود. گویی همان قاب تصویر را در ایام زمان گذاشته باشند! رو به مرد چیزی گفت؛ صدای آهنگینی داشت که قلبت را آرام کرد. بعدها فهمیدی که گفته است:

_ شاهزادگان را به کنیزی نمی برند، یا خلیفه ... !

او نیز زبانت را می دانست. با زبان پارسی با تو سخن گفت، اگر چه هیچ گاه با کسی به پارسی سخن نگفته بود. بعدها فهمیدی که او نیز بوی همان عِطری را می دهد که آن شب در رؤیا دیدی؛ عِطر آن بانوی نورانی که به خواستگاری ات آمده بود ... .

ص:152

با خلیفه سخن گفت تا متقاعدش کنند و تو را به کنیزی نبرند و قرار شد که تو، خود، از میان مردان اعیان و اشراف عرب، مردی را به همسری خود برگزینی. خوشحال بودی؛ آیا به آرزویت می رسیدی؟ تو نه همسری او، بلکه سروری اش را می خواستی! می خواستی به پایش بیفتی و کنیزش باشی.

نگاهت را به دور تا دور مسجد چرخاندی؛ مردان سیاه چرده و نخراشیده عرب، خود را در میان جامه های رنگارنگ پیچیده، عطر زده و با سر و صورت های اصلاح کرده می خواستند تو را به خود بخوانند. در دل به سفاهتشان خندیدی که نمی توانند با این ملعبه های بچه گانه، شاهزاده ایرانی را بفریبند!

دوباره به چهره تک تک مردانی که در مسجد نشسته بودند، نگاه انداختی؛ اما ... اما نبود؛ او که یک سال در تب و تاب دیدارش می سوختی، در میان این جمعیت نبود. از مسجد بیرون رفتی، سلمان به دنبالت آمد:

اتفاقی افتاده جهانشاه؟

_ نبود ... آن که می خواستم، در میان این جمعیت نبود.

_ اما مردی از این شهر نمانده که در مسجد نباشد.

سلمان همه چیز را می دانست؛ از خوابت، از اسلام آوردنت در رؤیا، از شهادتینت و همه و همه را گفته بودی، به جز نام او ... . نامش را نمی دانستی و تنها تصویری از چهره اش را به یاد داشتی.

ص:153

_ برگرد و دوباره نگاه کن ... .

دوباره به مسجد بازگشتی و آبشار نگاهت را دور تا دور مسجد چرخاندی. می خواستی نگاهت را بگیری که ناگهان، نگاهت، آن جا ... گوشه مسجد ... بر چهره جوانی گره خورد، جوانی که سر در گریبان فرو برده بود. نمی دانی چه نیرویی تو را تا آن جا، آن گوشه پاک و پرنور کشانید ... ناگهان سرش را از گریبان بیرون آورد و نگاهش در نگاهت گره خورد. زانوانت سستی گرفت و تو با زانو، به زمین افتادی. یک تیر نگاهش کافی بود تا تو را از پا درآورد. ندیمه ها به سویت دویدند تا تو را که به زمین می افتادی، بگیرند ... چه بر سرت آمده بود که ناگهان تمام غرور و وقار آریایی ات را به کناری نهادی تا آتشی که وجودت را ذوب می کرد، آرام کنی. شاید اگر ترس شمشیرهای آخته بر کمرشان نبود، خم می شدی، به زانو می افتادی و فریاد می کشیدی که این جاست! خوب می دانستی که اشتباه نمی کنی؛ او حسین بود.

چند لحظه ای طول کشید تا به خود بیایی و او با چشمانش، نگاهی به تو انداخت که تمام وجودت را آرامش فرا گرفت.

_ جهانشاه، نام تو نامی است که کسی را جز پروردگار، شایستگی آن نیست؛ ما اینک نام دیگری بر تو نهادیم: شهربانو.

ص:154

ص:155

سنگینی کرد. احساس کرد دارد خفه می شود؛ آن را عقب کشید _ سایه بان چشم هایش _ تیغه آفتاب، تا آبی چشم هایش فرو رفت. باز چادر را جلو کشید. چشم های دخترک هم زیر چادر محو شده بود.

_ یک اسم، تو را این جا کشاند!

لب های مرد در جواب زن جنبید:مَ ... مَن ... .

نتوانست جوابی پیدا کند. در ذهنش تکرار شد: حُ ... حُس ... حسین.

برای مرد معنی نداشت. بارها آن را شنیده بود. هر بار که آن نام را می شنید، ناخواسته به یاد دخترک افتاده بود و به یاد جیغ هایی که هر روز می کشید؛ از بچگی همراهش بود.

مرد، بی حوصله به اطراف نگاه کرد؛ مردی با لباس عربی بلند کنار دیوار نشسته بود و چیزی می خواند؛ گاهی چشم هایش را به هم فشار می داد و شانه هایش می لرزید.

زن به روبه رو خیره شد؛ گنبد طلایی در سینه آسمان می درخشید. دخترک به آسمان نگریست و رد کبوترها را دنبال کرد.

زن دیگر حوصله نشستن نداشت. پسرکی جلو آمد. لباس بلند سفیدش، سیاهی صورت و دست هایش را بیش تر نشان می داد. جعبه خرما را بالا گرفت. زن، نگاهش از جعبه خرما رد شد و بر صورت دخترک نشست. دست پسرک را پس زد. پسرک خرما را به طرف مرد گرفت. مرد به نقطه نامعلومی خیره شده بود. دخترک سرش را از روی چادر بلند کرد؛ چنگ انداخت میان خرماها.

زن، کمر دخترک را گرفت و به طرف خود کشید. دخترک ناله گنگی

ص:156

کرد. خرماها را در دهان کوچکش جای داد. تکه های خرما از دهانش بیرون می افتاد. مرد پسرک را دور کرد.

زن با ناراحتی، به اطراف نگاه کرد. نگاهش از روی همه کاشی های لاجوردی و آیینه ها گذشت؛ گنبد و مناره ها هنوز می درخشیدند. زن از جایش بلند شد: برویم ... وقتی آن همه دکتر و ... .

دست دخترک را کشید. دخترک جیغ زد و جیغ زد و باز جیغ! زن، سر و روی دخترک را نوازش کرد. جیغ ها برایش تکرار بود و هر بار، دردش بیش تر.

مرد، دست و پای دخترک را گرفت. مثل ماهی توی دست هایش تکان می خورد. جیغ هایش هنوز دنبال هم ریسه بودند. مرد به یاد کارگر جوان افتاد:

_ زود برمی گردم ... بچه ام مریض است ... .

حلقه آدم ها دورشان تنگ تر شده بود. دخترک هنوز دست و پا می زد. مرد، باز به یاد آن اسم افتاد؛ حتی نمی دانست چطور آن را ادا کند.

زن عصبانی بود. چه راحت قبول کرده بود! آن همه عجله، گرمی راه، سختی نگاه های مردم که در طول سفر همراهش بود. آن همه دکتر نتوانسته بود دخترک را آرام کند. اگر می خندید یا حتی گریه می کرد، جیغ هایش تمام می شد.

مرد، دخترک را بلند کرد. باز نگاهش به گنبد افتاد این بار در نگاهش حسرت بود و انتظار.

دخترک روی دست های مرد تاب می خورد. مرد، خود را از حلقه زن ها

ص:157

و مردها بیرون آورد.

زن زیر لب گفت: فایده ای نداشت ... او که ما را نمی شناسد.

صدایش لرزید و با قدم های مرد هم قدم شد. سر دخترک روی شانه مرد تکان می خورد.

از گنبد دور می شدند. دخترک چشم باز کرد. کبوترها دسته جمعی توی حیاط پرواز کردند. دخترک به آن ها نگاه کرد و خندید؛ بی صدا و آرام.

ص:158

باید خود را به آن جا می رساند. تنها سینه ستم دیده او گنجایش غم هایش را داشت.

آرامش درها، دیوارها، نخل ها و چاه های مقابل خانه ها، آشفته ترش می ساخت. انگار هنوز همان دیوارها، درها و نخل هایی بودند که سال ها پیش، کنارشان می ایستاد و برادرش را که از آن بالا می رفت، تماشا می کرد. برادرش؟ راستی چرا از او سراغ برادرش را نمی گرفتند، چرا این همه آرام بودند؟ ...

دلش می خواست دیوارهای گلی شهرش را در آغوش بفشارد و قدری از غم های سینه اش را در ترک های آن ها جای دهد. چقدر آرزوی بازگشت را کرده بود؛ به شهر خودش، شهر مادرش، شهر جدش.

حالا آمده بود ...

از میان کوچه های خاکی گذشت و در برابر زمین لخت و ناهموار ایستاد. آن جا که آرام تر از تمام کوچه های شهر بود، ولی مردمانش بیدارتر از همه مردم شهر.

به یاد آخرین باری افتاد که برای خداحافظی به آن جا آمده بود. دلش لرزید. بی اختیار کفش هایش را کند. نگاهی به اطراف انداخت. کسی نبود. همه جا سیاه و ساکت بود. شمع را پایین گرفت و آرام از میان قبرها گذشت. سردش شده بود. چه شب های تاریک و غم زده ای که آرزو کرده بود، یک لحظه آن جا باشد! چه روزهای سوزان و زجرآوری که در حسرت آن خاک به سر برده بود! چه غصه ها که بر هم انباشته بود تا در آن جا رها سازد!

ص:159

حالا آن جا بود؛ کنار مادرش. پس از ماه ها، از سفر بازگشته بود؛ دست خالی، با دلی پر از ماتم. شرمگین بود. چه باید می گفت؟

شمع را بالای مزار گذاشت. دست های بی قرارش را بر هم فشرد. نگاه بی پناه دخترکانی در چهره اش نشسته بود که در تمامی آن روزهای سرخ، به دامان او پناه می آوردند. آهسته نجوا کرد. دستی بر خاک مزار کشید؛ گرم و خوشبو بود. خود را روی آن افکند. حالا سرش روی زانوی گرم و مهربان مادر بود حرفی نمانده بود، جز هق هقی که سکوت تلخ مدینه را می شکست ... .

ص:160

_ حاج خانم! مگه پسرتون کجاست؟

_ معلوم نیس ننه، می گن اسیره، مفقوده، خدا می دونه ...

همان طور که چادرش را با دندان گرفته بود، داخل مسجد شد. دور تا دور پیر و جوان نشسته بودند، صدای بلندگو پیچیده بود، زن ها «یا حسین، یا حسین» گویان، بر سر و سینه می زدند و چادرهایشان را توی صورت کشیده، گریه می کردند. پیرزن با دل سوخته، دست هایش را بالا برد و زمزمه کرد:

_ آقاجون! خودت رضای منو برگردون. دیگه طاقتم تموم شده ...

چراغ ها روشن شد؛ همگی با عجله اشک هایشان را با گوشه چادر پاک کردند. پسر بچه ای آمد و صدا کرد:

_ مادر سیدرضا حسینی کیه؟! دم در کارش دارن ...

_ مادر سید رضا حسینی، مادر ...

ص:161

نوبت به صورت رسید؛ باوری از آقاحسین، چهره ای زیبا، ابروانی کمان، محاسنی بلند و جوگندمی ... بعد، گردن، تنه، حالا دست ها... دستش لرزید، قلم پیش نمی رفت ...

دوباره قلم در رنگ سبز، قرمز شد، باز قلم در رنگ سبز، دستانش لرزید:

یا مریم مقدس کمکم کن ... .

به طرف تابلو تا خط قرمزی در امتداد بوم پیش رفت. دوباره تلاش کرد. قلم در رنگ سبز ... قرمز ... این بار از دو طرف، خط قرمز، رو به پایین سر خورد ...

انگشت به دهان ... قلم از دستش افتاد ...

_ ای علمدار کربلا! قربان دست های بریده ات ...

ص:162

سه روز بود که لنج ناخدا خودش را ولو کرده بود روی دریا. دیگر همه فهمیده بودند که ناخدا هاشم، ناخدا هاشم همیشگی نیست. انگار دلش رضا نبود به این سفر.

در اتاقک را که باز کرد، عبدو نشسته بود پشت سُکّان. نگاه ناخداهاشم لغزید روی صورت عبدو.

بی هیچ کلامی نزدیک رفت و سکان را از دست عبدو گرفت. کلاهش را سر گذاشت؛ همیشه وقتی پشت سکان می ایستاد، همین کلاه را سر می گذاشت. همین طور وقتی برای امام حسین علیه السلام شعر می خواند. می گفت کربلایی جابر از کربلا برایش آورده. و بعد نگاهش را خواباند سینه دریا.

«ناخدا، مُو خسته نیستم، خُوِت میا می مونَم پشت سکان»، این را عبدو گفت و ناخدا هاشم بی آن که سرش را برگرداند، زیر لب گفت: «تو برو مُو هستم» و بعد رفت و ناخدا هاشم بود و اتاقکی پر از فریاد سکوت و یک عالم تصویر و خیال که توی مغز ناخداهاشم رژه می رفت.

* * *

حالا توی بندر چه غوغایی بود! یقین، سلیمان حالا دارد چنان بر سنج می کوبد که همه اهالی بندر را از خانه هایشان بیرون کشیده و سبحان که مثل هر سال، شال سبز ترمه دوزی شده اش را محکم دور کمرش بسته بود، صدای دل نشین دمام را در آورده و خالوقربان هم که حالا دیگر سنی ازش گذشته بود، پسر تازه نفسش را به نقاره زدن واداشته و فقط امسال، جای او خالی است که جلو دسته راه بیفتد و شلوا بخواند.

محرم که می آمد، دریا هر چه هم که زور می زد، نمی توانست ناخدا

ص:163

هاشم را با آن لنج غول پیکرش، به طرف خود بکشاند. ناخداهاشم نذر داشت هر سال، ده روز محرم، بندر بماند، شلوا بخواند و عزاداری محرم را گرم نگه دارد، ولی امسال مجبور شده بود بندر را ترک کند.

* * *

ناخداهاشم با دست های ضخمیش، هی سکان را به این طرف و آن طرف می چرخاند و زیر لب شلوا می خواند:

مُو که افسرده حالُم چون ننالم

شکسته پر و بالُم چون ننالُم

تموم سینه ها پرسوزه اِمْشُو

حسینم سر نداره چون ننالُم

سال ها بود که محرم، دسته راه می افتاد و او جلودار دسته، ولی حالا روی دریا بود و مشهدی عبدُل _ ناخدای پیر بندر _ مریض شده بود و چاره ای نبود جز این که ناخدا هاشم، باری را که او باید به مقصد می رساند، برساند و ناخدا تمام شب، تن هایی را که از شدت سینه زدن عرق کرده بودند، در خیال خود بو کشید.

حالا دمدمای صبح بود و ناخدا هاشم منتظر بود تا عبدو بیاید و سکان را به او بدهد. همه شب ها را ناخدا پشت سکان می ایستاد؛ با همان کلاهی که کربلایی جابر برایش آورده بود. لحظاتی بعد، در اتاقک باز شد، ولی ناخدا، به جای عبدو، ماجد را دید که به طرف او می آید.

_ پَه عبدو کو ماجد! سی چی تو اومدی؟

ص:164

_ ناخدا، عبدو گفت اگه اشکالی نداره مُو دو ساعتی سکانُ بگیرم تا او بیا.

_ کجا رفته عبدو؟

_ نمی دانم. کاری داره لابد.

_ خوبیا. بیا، ولی خوب حواستِ جمع کن، فقط دریایِ سِی کن.

_ باشه ناخدا به روی چشم!

حالا سکان در دستان ماجد بود؛ با چشمانی که بوی خواب می داد. گویا دیشب را نخوابیده بود. و ناخدا به طرف در اتاقک در حرکت بود.

_ مواظب باشی ماجد. تو ای راه صخره مخره زیاده ها!

_ باشه ناخدا، خیالت راحت.

و رفت که در را باز کند. در را که باز کرد، همان جا خشکش زد. پشت اتاقک لنج، همه جا سیاه پوش بود.

همه اهالی لنج ایستاده بودند به سیر ناخدا. عبدو جلودار بود. با یک «دمام» در گردنش. برق سنج در دستان حمید، چشمان ناخدا را نواخت. اولین ضربه را عبدو زد و بعد صدای سنج و دمام تمام گوش ها را پر کرد و چشم ها را. بقیه هم با آوا یاری می کردند. قطره های اشک، دست به دست هم دادند تا حلقه ای در چشم ناخدا بسازند و ساختند.

ناخدا کلاهش را دوباره سرش گذاشت. گره رب دشامبرش را از کمر باز کرد و رفت طرف جمعیت. همین طور که می رفت، زیر لب زمزمه می کرد. و هی صدایش بلند و بلندتر می شد.

حالا همه می دیدند که ناخدا مثل همیشه، با تمام وجود شلوا می خواند

ص:165

و دریا آرام آرام بود. باد می آمد. گویا آمده بود تا صدای ناخدا را به گوش اهالی بندر برساند که امسال محرم صدای او را نشنیده بودند.

مُو که افسرده حالم چون ننالم

شکسته پرو بالم چون ننالم

تموم سینه ها پرسوزه اَمْشُو

حسینم سر نداره چون ننالم

ص:166

ص:167

تکبیر گفت، رو به کعبه ایستاد و با تمام وجود، کلمات را ادا کرد. ناگهان جاده ای از فرشتگان، از آسمان به زمین کشیده شد: «تنها تو را می پرستیم و تنها از تو یاری می جوییم!»

پیشانی بر خاک سایید تا بندگی اش را بار دیگر اثبات کند و با قلبی مطمئن، خود را برای جهاد فردا آماده سازد.